Mavlyanova shaxnoza muxtarovna

1.3. Mexanikaviy ishlov berishning tahlil jarayonida texnologik yechiladigan masalalar

Mashinasozlikning metall kesuvchi dastgohlarida avtomatik boshqaruv sistemalarini ishlov berish jarayonlari bilan qo’llash samaradorligi ko’p hollarda ushbu sistema hal qilishi uchun qo’yilgan masalaning qanchalik to’g’ri qo’yilganligiga bog’liq bo’ladi.

Agar texnologik masalaning yechimi avtomatik sistema yordamida ishlov berish salohiyati va aniqligiga muhim bo’lmagan holatda ta’sir ko’rsatsa u holda texnologik masalani to’g’ri qo’yilmagan deb hisoblash mumkin. Masalan, qachonki, geometrik formaning xatoligi detallga ishlov berishni past rejimlarga o’tkazishga majbur bo’lganda samaradorlik bermaydi. Shunday qilib, adaptiv boshqarish sistemasini loyihalashdan oldin texnlogik masalani to’g’ri qo’llash lozim bo’ladi.

Texnologik masalalarni ishlab chiqish uchun ma’lumot sifatida detalga ishlov berish shartlari va operatsiyaning oxirgi natijasi uchun talablar olinadi. Ularga berilgan aniqliklar, ishlov berish tannarxi va salohiyati, jihoz va uning holati, yarimtayyor mahsulotni tayyorlash sxemasi, kesuvchi asbobning va ishlanadigan yarimtayyor mahsulotning tegishlilik qonuni, yarimtayyor mashulot parametri va uning kiruvchi ma’lumotlar tebranishi, kesish kuchiga qarshilik ko’rsatadigan turli xildagi cheklovlar va boshqalar tegishli bo’ladi.

Ishlov berish jarayoni tahlili texnologik masalalarni ishlab chiqishning ajralmas qismi hisoblanadi. Bunda texnologik masala miqdorli xarakteristikalar ko’rinishidagi tushuntirishlar ko’rinishigacha bo’lgan holatda bo’ladi.

Agar boshqaruv varianti noto’g’ri tanlangan bo’lsa, hatto ideal ish sistemasida bo’lsa ham texnologik masala to’liq hal bo’lmaydi, qo’llash effekti nomutanosib bo’lib qoladi. Boshqaruv sistemasini tanlash masalasining eng yaxshi yechimi uchun ishlov berish jarayonining matematik modeli – ishlov berishning salohiyati va aniqligi o’rtasidagi aloqalarning, texnologik sistemalarning, amaldagi faktorlarning [11,12,9,10,59,60] va kesish rejimlarining matematik ta’riflari kerak bo’ladi.

Ishlov berish jarayonini xarakterlaydigan ma’lumotlar olish manbasi va sozlovchi ta’sirlar kiritish usuli tanlovi texnologik, qaysiki avtomatik sistemalar yaratish uchun bo’lgan masalalarga bog’liq bo’ladi. Ma’lumotlar uchun ko’proq talablar, qachonki, ishlov berishning aniqligini oshirish masalasini hal etayotgan holda qo’yiladi. Bunda, murakkabrog’i dinamik sozlama o’lchami xatoligini aniqlash hisoblanadi. Ma’lumot olish manbasi uning texnologik sistemadagi joylashuv holati olinadigan ma’lumot sifatiga katta ta’sir ko’rsatadi.

Shuni ta’kidlash joizki, ma’umot olish manbasining tanlovi to’g’ri bo’lganda ham, agar boshqaruv qonuni tasodifiy tanlovi ma’lumotlar olish manbasi rolida o’zgarishlarni bo’lishidagi fizik o’lchamlar va o’tayotgan texnologik jarayonga o’zgartirishlar kiritishda foydalaniladigan parametrlar o’rtasida murakkab bo’lgan o’zaro kelishuvlar mavjud.

Yuqoridagilarga asosan, quyidagi masalalarni tokarlik ishlov berishning aniqligini oshirishga erishish uchun yechim sifatida qayd etish mumkin:

1. 
   Toza ishlov berish uchun mo’ljallangan dastgohlarning ishlash sharoitlari tahlili. Tokarlik toza ishlov berish jarayonining matematik modelini yaratish. Tokarlik toza ishlov berishning yig’indi xatoligining strukturasini tadqiqotlash.
   
2. 
   Tokarlik toza ishlov berish aniqligini avtomatik boshqaruv sistemasining strukturasi va ishlash algoritmlarini ishlab chiqish.