“маркетинг” фанидан

YO’RIQLI TEXNOLOGIK XARITA

Kasb kodi va nomi__________________________________________________________________________
O'quv amaliyoti nomi_______________________________________________________________________
Mavzu _________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
Maqsad_________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________
№ Bajariladigan ishlar mazmuni Moslamalar, asboblar va hom-ashyolar Eskizlar, chizmalar, rasmlar Bajarish tartibi 1 2 3 4 5

30	Autizm sindromiga chalingan bolalarning rivojlanish hususiyatlari

30.1 O’quv mashg’ulotining ta’lim texnologiyasi modeli

Vaqti: 80 minut	O’quvchilar soni: 25-30 nafar
O’quv mashg’ulotining shakli va turi	Nazariy- yangi bilimlarni egallash bo’yicha o’quv mashg’uloti.
O’quv mashg’ulotining rejasi:	1.Autizm sindromi tushunchasi 2. Autizm sindromiga chalingan boalalrning rivojlanish hususiyatlari 3. Irsiy kasalliklar
O’quv mashgulotining maqsadi: Irsiy kasalliklar tushunchasi, autism sindromiga chalingan bolalar to’g’risida tushunchalarni hosil qilish.
Pedagogik vazifalar: - Irsiy kasalliklar tushunchasi bilan tanishtirish ; - Autizm sindromining kelib chiqish sabablari yuzasidan ma’lumot berish ; - Autizm sindromiga chalingan bolalar va ularning rivojlanish hususiyatlari to’g’risida tushuncha berish;	O’quv faoliyatining natijalari: - Irsiy kasalliklar tushunchasi ifodalab beradi; - - Autizm sindromining kelib chiqish sabablari haqida tushuntirib beradi; - Autizm sindromiga chalingan bolalar va ularning rivojlanish hususiyatlari to’g’risida aytib beradi ;
O’qitish usllari	Kichik ma’ruza,namoyish,munozara ,tezkor so’rov,tushuntirish.
O’qitish vositalari:	Proektor,tarqatma materiallar,klaster,toifalash jadvali.
O’quv faoliyatini tashkil etish shaklarli:	Individual,jamoaviy, kichik guruhlar bilan ishlash
O’qitish shart –sharoiti:	fani xonasi
Qaytar aloqaning usul va vositalari	Og’zaki so’rov:Blits savollar

30.2 Autizm sindromiga chalingan bolalarning rivojlanish xususiyatlari mavzusidagi o’qitish mashg’ulotining texnologik haritasi.

Ish bosqichlari va vaqti	Faoliyat mazmuni.
	O’qituvchi.	O’quvchi.
I –bosqich.O’quv mashg’ulotiga kirish . (15 daq.)	Tashkiliy boshlanishi 1.1.Salomlashadi.Yo’qlama qiladi, O’quvchilar diqqatini darsga jalb qiladi Maqsad va vazifani belgilanishi 1.2.Mavzu rejasi ,maqsad va natijalarini o’quvchilarga etkazadi.Mavzu yuzasian bajariladigan uslubiy va tashkiliy ishlarni tushuntiradi 1.2. Mashg’ulotni o’tkazish shaklini tushuntiradi.	Darsga tayyor bo’ladilar. Tushunadilar.
II-bosqich Аsosiy bosqich (50 daq.)	Tayanch bilimlarni faollashtirish. 2.1. Yangi mavzuni o’tgan dars bilan bog’lash uchun savol javob o’tkazadi. (individual tarzda).(1-ilova). 2.2. O’quvchilar bilimini baholaydi va yangi o’quv materialiga e’tiborini jalb qiladi. Yangi o’quv materialiga olib kirish. 2.3 Mavzu bo’yicha o’quvchilarni fikrlashga jalb qilish uchun klaster o’tkazadi.(2-ilova) 2.4. Mavzuni har bir rejasini slaydlar asosida tushuntiradi , asosiy nazariy ma’lumotlarni bayon qiladi 2.5.O’quvchilarni kichik guruhlarga bo’ladi,mavzuni mustahkamlash uchun toifalash jadvali metodini qo’llaydi . (3-ilova) 2.6.Bajarish jarayonini kuzatadi, maslahatlar beradi 2.7.Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi, eng asosiylariga e’tibor qaratadi, berilayotgan ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi. 2.8.Yangi o’quv materialini o’zlashtirish darajasini tekshirish uchun jamoaviy tarzda blits so’rov o’tkazadi.(5-ilova)	Savollarga javob beradilar. Qatnashadilar. Tushunadi-lar. Kichik guruhlarga bo’lingan holda o’z fikrlarini ayta oladilar. Savollarga javob beradilar.
III –bosqich. Yakuniy (15-daq.)	Mashg’ulotga yakun yasash. 3.1.Mavzu bo’yicha yakun qiladi. 3.2.Toifalash bo’yicha guruhlar ishini va o’quvchilar faoliyatini baholaydi. 3.3.Mustaqil ish uchun topshiriq beradi.	Tinglaydilar.Baholanadilar. Topshiriqni yozadilar.

1-ilova


Savollar.
Autizm deganda nimani tushunasiz?

Autizmning kelib chiqish sabablari nimada ?

Autizm sindromiga chalingan bolalarda qanday holatlar kuzatiladi ?



2-ilova
















Autizm sindromiga chalingan bolalarning rivojlanish xususiyatlari





































3-ilova.

Toifalash jadvali
Murakkab nuqsonlik tushunchasi	Murakkab nuqsonlarning birga kelish turlari	Birlamchi nuqsonlar	Ikkilamchi nuqsonlar
			.

30-mavzu: Autizm sindromiga chalingan bolalarning rivojlanish xususiyatlari

(2soat, nazariy)

Reja:

1.Autizm sindromiga chalingan bolalarning rivojlanish xususiyatlari

2. Kasallikning asosiy belgilari

3.Autizm sindromiga chalingan bolalarga ta’im tarbiya berish

Тayanch iboralar:

Birlamchi nuqsonlar , ikkilamchi nuqsonlar, murakkab nuqsonlarning birga kelish turlari.

Mustaqil respublikamizda bolalar salomatligi, ularning ta‘lim-tarbiyasiga alohida e‘tibor qaratiladi. Ularning barkamol va har tomonlama еtuk shaxs sifatida shakllanishlari uchun еtarli shart – sharoitlar yaratiladi. Sog‘lom bolalar qatori nuqsonga ega bo‘lgan bolalarning ham jamiyatda o‘z o‘rnini topishi, ularni sog‘lomlashtirish va ularga ham sog‘lom bolalar qatori ta‘lim – tarbiya berish mamlakatimizning muhim bir e‘tiborga molik jihatidir. Mamlakatimizda tashkil etilgan maxsus korreksion – pedagogik shart – sharoitlar buning yaqqol isboti bo‘la oladi. Shuning uchun bu faoliyatni yanada takomillashtirish, to‘liq o‘rganilmagan anomaliyalarni o‘rganish va ularga korreksion yondashuvning, ta‘lim – tarbiya jarayonining yangi texnologiyalarini ishlab chiqish bizning oldimizda turgan eng muhim vazifadir. Autizmga chalingan bolalarning bizning mamlakatimizda ham yo‘q emasligini hisobga oladigan bo‘lsak, bunday bolalarga alohida yondashuvni tashkil qilish, ularning intellektual salohiyatlarini inobatga olgan holda ularga yordamni tashkil etish, joiz bo‘lsa ularga inklyuziv ta‘lim asosida ta‘lim beta‘lim berish masalalariga jiddiy e‘tibor qaratmog‘imiz lozim.

Kasallikka qarshi hali davo choralari topilmaganini inobatga olib, autistik bolalarga ta‘lim-tarbiya jarayonini keng ko‘lamda va to‘g‘ri tashkillash asosiy vazifa hisoblanadi. Ularga qattiqqo‘llik va o‘ta mehribonlik qilish noto‘g‘ri. Bunday autizmga chalingan bolalarning aksariyatida musiqa, matematika, tasviriy san‘at kabi fanlarni o‘zlashtirish qobiliyati yaxshi rivojlangan bo‘ladi. Shuni inobatga olgan holda ularni qiziquvchi mashg‘ulotlariga jalb qilishga urunish, og‘zaki nutqini rivojlantirish uchun ular bilan o‘zlari istagan narsalar haqida ko‘proq gaplashishga harakat qilish lozim. Bundan tashqari ularning o‘yin faoliyatlarini kuzatish va ularni o‘ziga jalb qilishi mumkin bo‘lgan o‘yinlardan foydalanish maqsadga muvofiq. Bu borada ijtimoiy hamkorlikning yo‘lga qo‘yilishi zarur omildir. Autistik bolada ham o‘ziga xos qobiliyatlarning shakllanganligini inobatga olish lozim. Agar bunday bolalarga ta‘lim-tarbiya jarayoni to‘g‘ri tashkil etilsa, ularning yashirin qobiliyatlarini rivojlantirishga erishish mumkin. Bunda psiholog, defektolog, pediatr, ota-ona va albatta, jamiyat a‘zolarining hamkorlikdagi faoliyatlari alohida o‘rin egallaydi. Yevropa mamlakatlarida bunday bolalar alohida xarakter xususiyatiga ega hisoblanganliklari sababli ularga o‘zlari istaganday erkin yashay olish uchun sharoit yaratishga e‘tibor qaratiladi. Chunki ular erkin shaxs sifatida faoliyat yuritib, ma‘lum sohalarda yutuqlarga erishishlari mumkin. Ammo bu ko‘pincha ijobiy natijaga olib kelavermaydi. Bizning mamlakatimizda esa, bunday bolalar ta‘lim-tarbiyasi uchun maxsus muassaslar va pedagogik faoliyatlar tashkil etilgan. Kompleks yondashuv asosida bu bolalarga ta‘lim-tarbiya beriladi. Ularning ijtimoiylashuv jarayonini imkon qadar oshirish juda muhim. Shu sababli ham bola asosan, psixolog mutahassis tomonidan chuqur o‘rganilishi va bemorning o‘ziga xos jihatlarini inobatga olgan holda faoliyatni tashkil etish maqsadga muvofiq hisoblanadi. Kasallik garchi chuqur o‘rganilmagan bo‘lsada, bugungi kunga kelib mamlakatimizda autizmga chalingan bolalar ham korreksion ta‘lim jarayoniga jalb etilmoqda. Bundan ko‘zlangan asosiy maqsad esa autik bolalarni ham Imkon qadar ta‘limga jalb etish, ularning ijtimoiy hayotga moslashuvini ta‘minlash, ularning imkoniyatlarini ochish, shu bilan bir qatorda ta‘limni olib borish jarayonida ularning o‘ziga xos jihatlarini belgilab borish, ularni chuqurroq o‘rganishdir

YO’RIQLI TEXNOLOGIK XARITA
Kasb kodi va nomi__________________________________________________________________________
O'quv amaliyoti nomi_______________________________________________________________________
Mavzu _________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
Maqsad_________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________
№ Bajariladigan ishlar mazmuni Moslamalar, asboblar va hom-ashyolar Eskizlar, chizmalar, rasmlar Bajarish tartibi 1 2 3 4 5

Nazorat savollari:
1 Maxsus yordamga muhtoj bolalarga differensial va integratsiyalashgan ta’limni tashkil etish qanday amalga oshiriladi ?

2 Defektologiya fanining maqsadi va vazifalari nima ?

3 Jismoniy yoki ruhiy rivojlanishida nuqsoni bo’lgan bolalar bilan olib boriladigan korreksion, kompensatsiya, adaptatsiya (moslashish), reabilitatsiya ishlari haqida nimalarni bilasiz ?

4Defektologiya fanining yo’nalishlarini ayting ?

5Kar, zaif eshituvchi va kech kar bo’lgan bolalar qanday xususiyatlarga ega ?

6 Ushbu nuqsonlarning kelib chiqish sabablari nimada ?

7 Ularning qanday turlari bor ?

8 Eshitishida nuqsoni bo’lgan bolalarning ta’lim tarbiyasining o’ziga xosligi nimada ?

9 Eshitishida nuqsoni bo’lan bolalar ota-onalari va tarbiyachi hamkorligi qanday amalgam oshiriladi ?

10 Aqli zaiflikning kelib chiqish sabablari nima ?

11 Aqli zaiflikning qanday darajalari bor ?

12 Aqli zaif bolalar ta’lim tarbiyasining o’ziga xosligi nimada ?

13 Daun sindromli bolalar va ular bilan olib boriladigan korreksion-tarbiyaviy ishlarning mazmuni haqida ayting ?

14 Psixik rivojlanishi orqada qolgan bolalar va ularning o’ziga xos xususiyatlari qanday ?

15 Psixik rivojlanishi orqada qolish sabablari nima ?

16 Psixik rivojlanishning qanday turlari bor ?

17 Psixik rivojlanishi sustlashgan bolalar bilan qanday korreksion-tarbiyaviy ishlar olib boriladi ?

18 Nutq nuqsonlarining kelib chiqish sabablari, alomatlari qanday ?

19 Nutq nuqsonlarining tasnifini ayting ?

20 Nutq kamchiligiga ega bo’lgan bolalar uchun maxsus maktabgacha ta’lim muassasalarii faoliyatini tushuntiring ?

21 Maktabgacha ta'lim yoshidagi nutqida nuqoni bo’lgan bolalar nutq nuqsonlarini bartaraf etish yo’llari qanday ?

22 Tovushlar talaffuzidagi kamchiliklar va ularni bartaraf etish yo’llarini tushuntiring ?

23 Nutqning fonetik jihatdan o'sishi, bolalar nutqi grammatik tuzilishining o'sishi, eshituv analizatori haqida ma'lumot bering ?

24 Artikulyasion bo'limda uchraydigan nuqsonlar (Lab, tanglay, burub bo'shlig'i, jag' va tishdagi nuqsonlar qanday nuqsonlar ?

25 Talaffuzidagi kamchiliklar va ularni bartaraf etish yo’llarini tushuntiring ? 26 Maktabgacha yoshidagi bolalar nutqida kuzatiladigan murakkab nutq nuqsonlarini ayting ?

27 Maktabgacha ta'lim yoshidagi bolalarda uchraydigan tayanch-harakat a’zolari nuqsoni va uning kelib chiqish sabablarini keltiring ?

28 Maktabgacha ta'lim yoshidagi tayanch-harakat a’zolarida nuqsoni bo’lgan bolalar uchun maxsus maktabgacha ta’lim muassasalarining maqsadi va vazifalari qanday ?

29 Serebral falaji bo’lgan bolalar bilan olib boriladigan korreksion ishlarning mazmun-mohiyati nimada ?

30 Autizm sindromiga chalingan bolalar qanday bolalar ?

31 “Autizm sindromi” nima ?

32 Autizmning sabablari nimada?

33 Ularning qanday turlari bor ?

34 Maxsus ta’lim va tarbiyani tashkil etish yo’llari nima ?

35 Ijtimoiy ta’minot bo’limiga qarashli maktabgacha ta’lim muassasasi va unda olib boriladigan korreksion-tarbiyaviy ishlarning mazmunini tushuntiring ?