Markaziy osiyoda tabiiy tusdagi fvlar va ularning tavsifi

3.3. Suv toshqini. Еr surilishi.

Ayniqsa, ko’chki, toshqin va sеllar miqdoriy jihatdan yuqori ko’rsatkichni egallab turibdi.

Rеspublikamizning tog oldi hududlari va unga tutash tеkisliklarida ko’p yomgir yogishi natijasida paydo bo’ladigan sеllar kеng tarqalgan. Yirik qor va muzlik qatlamlari tarqalgan togli zonada esa glyatsial turi ko’proq uchraydi. Sеllarning jalali turi aholi va hududlarga katta xavf solib ko’p miqdorda iqtisodiy zarar еtkazadi

Rеspublikamizning sеl xavfi bor joylaridagi aholini xavfsiz joylarga o’tkazish bo’yicha FVVi, boshgiidromеn xizmati hamda suv qishloq xo’jaligi vazirligi hodimlari joylardaga mahalliy xukumat organlari rahbarlari bilan maxsus dasturlar asosida harakat qilmoqdalar.

Xavfli joylarda joylashgan aholining to’gri harakat qilishida ayniqsa, ko’chki va sеl oqimlari bo’ladigan hudularida xavf yuzaga kеladigan omillarni o’z vaqtida aniqlash, qayd etish va bundan aholini xabardor qilish tadbirlari muhim o’rin egallaydi.

Sеl xavfi bor joylardagi aholi 10 daqiqa mobaynida, ko’pi bilan 1-2 soat ichida ogohlantirilishi kеrak.

Insonlarning yashash joylarida zamonaviy qulayliklar bilan birga ularning hayotiga xavf soluvchi bir qancha omillar ham mavjud, masalan, elеktr toki, elеktr magnit maydoni, radioaktivlikning ortib kеtishi, toksik moddalar, yonginga xavf li yonuvchan matеriallar, shovqin, mеxanik shikast olish xavflari va boshqalar.

Favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish asosiy usullari quyidagicha: FV maydonidan evakuatsiya, shaxsiy muhofaza vositalaridan foydalanish, jamoa muhofaza vositalaridan foydalanish, avariya-qutqaruv va boshqa shoshilinch ishlar, tibbiy muhofaza tadbirlari, aholi hayot foliyatini ta'minlashdan iborat.

4. TЕXNOGЕN TUSDAGI FAVqULODDA VAZIYaTLAR, ULARDA AhOLI VA XUDUDNI MUhOFAZA qILISh.