Ma’lumotlar bazasi

4.4-rasm. Parametrli so‘rov tayyorlash birinchi oynasi.

Ïàðàìåòðû çàïðîñà muloqot oynasiningÏàðàìåòðmaydoniga so‘rov spetsifikatsiyasining Óñëîâèå îòáîðàmaydonida joylash- gan matnni kiriting. Bu holatda qavslarni ishlatish kerak emas.

4—3880 ₉₇
Òèï äàííûõmaydonidagi ma’lumotlarning turlarini aniqlab, so‘ngra ÎÊtugmasini bosganimizdan keyin so‘rov tayyor bo‘ladi.


4.5-rasm. Parametrli so‘rov tayyorlash ikkinchi oynasi.
Access Ââåäèòå çíà÷åíèå ïàðàìåòðà oynasida mezon qiy- matini bering, deb sizga murojaat etadi.


4.6-rasm. Tayyor parametrli so‘rov oynasi.
Parametrlarni kiritgandan so‘ng parametrik so‘rov bajari- lishining natijalari olinadi.


4.7-rasm. So‘rov berilgandan so‘ng olingan natija.
Qamrovli so‘rovlar
Qamrovli so‘rovlar tanlangan kattaliklarni kompakt aks ettirish va bir jinsli ma’lumotlarni birlashtirish imkonini beradi. Qamrovli so‘rovlar bajarilishining natijalari aks ettiriladigan jad- vallar usta yordamida diagrammalar va grafiklar yaratish uchun qulay bo‘ladi.
Har bir fan bo‘yicha har xil o‘qituvchilar uchun dars soatlari sonini aniqlaylik. Qamrovli so‘rovlar ishlatilganda ma’lumotlar- ning natijaviy to‘plamida o‘qituvchilarning familiyalari faqat bir martagina qatnashadi, chunki Access barcha fanlar bo‘yicha yozuvlarni birlashtiradi. Qamrovli so‘rovlar mazkur o‘qituvchiga mos yozuvlarning har biri ma’lumotlarning natijaviy to‘plamiga kiritiladigan tanlashga so‘rovdan ana shunisi bilan farqlanadi.
Çàïðîñ menyusidaÏåðåêðåñòíûébuyrug‘ini ishga tushiring. Access so‘rov blankasidaÃðóïïîâàÿ îïåðàöèÿ va Ïåðåêðåñòíàÿ òàáëèöàqatorlarni akslantiradi. (ÍàçâÏðåäì) maydonining qiy- mati qator sarlavhasida paydo bo‘lishi uchun Ïåðåêðåñòíàÿ òàá-
ëèöàqatorini sichqon bilan bosing va ro‘yxatdan Çàãîëîâêè ñòðîê qatorini tanlang.Ãðóïïîâàÿ îïåðàöèÿ qatorida bu maydon uchun Ãðóïïèðîâêà standart o‘rnatmasi saqlanilishi zarur.


4.8-rasm. Qamrovli so‘rov tayyorlash.

ÔÈÎÏðåïîämaydoning qiymati ustun sarlavhasida hosil bo‘lishi uchun Ïåðåêðåñòíàÿ òàáëèöà qatorini sichqon bilan bosib Çàãîëîâêè ñòîëáöîâqatorini tanlang. Bu holda Ãðóïïî- âàÿ îïåðàöèÿqatorida Ãðóïïèðîâêàstandart qo‘yilmasi qoldirilishi zarur.

Qamrovli jadvalda maydonning qiymatini (Êîë×àñ) qiymati sifatida aks ettirish uchun Ïåðåêðåñòíàÿ òàáëèöà qatorini sichqon bilan bosing va Çíà÷åíèåni tanlang. Bu maydon uchun Ãðóïïîâàÿ îïåðàöèÿ qatorida zarur bo‘lgan Sum funksiyasini kiriting.

4.9-rasm. Qamrovli so‘rov natijasi.

Nazorat savollari

1. 
   MB ni yaratishda so‘rovlar nima uchun kerak?
   
2. 
   So‘rovlarning qanday turlari bor?
   
3. 
   QBE so‘rovlari qanday so‘rovlar?
   
4. 
   MB da so‘rovlar tayyorlashda qanday funksiyalar ishlatiladi?
   
5. 
   MB da hisoblashlar bajarishda qanday arifmetik, mantiqiy va taqqoslash operatorlari ishlatiladi?
   
6. 
   So‘rovlar qanday tashkil qilinadi?
   
7. 
   So‘rovlarda hisoblash maydonlarni qo‘shish qanday amalga oshiri- ladi?
   
8. 
   Parametrli va qamrovli so‘rovlar qanday so‘rovlar?
   

5. FORMALAR BILAN ISHLASH
Ma’lumotlarni Access ga ikkita usulda kiritish mumkin: jad- valga va formaga (shaklga). Ma’lumotlarni kiritish usuli kelajak- da ularni o‘zgartirish chastotasiga bog‘liq.
Agar kiritilgan ma’lumotlar ahyon-ahyonda o‘zgartiriladigan bo‘lsa, u holda ular bilan ishlashda jadvallardan foydalangan ma’qul. Jadval rejimini ma’lumotlarni to‘liq ko‘zdan kechirish zaruriyati tug‘ilganda ham qo‘llash tavsiya etiladi. Agar kiriti- ladigan ma’lumotlar tez-tez o‘zgartiriladigan bo‘lsa ularni for- maga kiriting. Chunki bu holat e’tiborni aniq yozuvlarga tegish- li ma’lumotlarga qaratish imkonini beradi, masalan aniq mijoz- ga tegishli ma’lumotlar.
Ixtiyoriy forma Access — jadval yoki so‘rov asosida qurila- di. Maydon nomlari jadval spesifikasiyasidan olinadi, ularni for- mada joylashtirish esa o‘zimizning ixtiyorimizda bo‘ladi. Maydonlarning formada joylashish ketma-ketligini mantiqan bog‘langan maydonlarni guruhlarga jamlab aniqlash kerak bo‘ladi. Formaga boshqarish elementlarini ham qo‘yish mumkin. Bitta jadval asosida foydalanuvchi bir nechta forma yaratishi mumkin: bittasini rahbar uchun, boshqasini hisobchi uchun, uchinchisini ombor xizmatchisi uchun va hokazo. Formaning barcha ma’lumotlari uning boshqarish elementlarida saqlanadi, ba’zilari esa bazaviy jadval maydonlari bilan bevosita bog‘langan bo‘ladi. Bunday elementlarda jadval maydonlarining qiymatlarini ko‘rsatish va ularga o‘zgartirishlar kiritish mumkin. Formaning boshqa elementlari, masalan maydon nomlari, ularni jihozlash uchun xizmat qiladi.
Formani uch xil usul bilan hosil qilish mumkin:
�Formalar konstruktori yordamida — forma maketi yaratila- di va foydalanuvchiga forma yaratish uchun mo‘ljallangan uskunalar to‘plamini (usta va quruvchi kabi avtomat- lashtirish vositalari ham) tavsiya qiladi.
�Forma ustasi yordamida — formalarni loyihalash jarayonini “boshqaradi”. Foydalanuvchi va ustaning forma yaratish bo‘yicha muloqoti natijasida tayyor forma paydo bo‘ladi.
�Avtoformadan foydalanib — tanlangan jadval asosida quyidagi tur formalardan biri hosil qilinadi:  ñòîëáåö, Ëåí- òî÷íóþ, Òàáëè÷íóþ.
Forma yaratish uchun ma’lumotlar bazasi oynasining Ôîð- ìûqo‘yilmasidagi Ñîçäàòütugmasi bosiladi. Ekranda Íîâàÿ ôîðìàmuloqot oynasi paydo bo‘ladi. Bu oynada dastur foy- dalanuvchiga forma yaratish usulini tanlashni tavsiya qiladi. Forma yaratish usullari ro‘yxatidan tanlashdan oldin oynaning pastki qismida joylashgan maydonda forma yaratishda asos qilib olinayotgan jadval yoki so‘rov ko‘rsatiladi.