Ma’lumotlar bazasi

5.5-rasm. Diagrammani tanlash oynasi.
Äàëååtugmasini bosgandan so‘ng navbatdagi muloqot oynasi paydo bo‘ladi. Unda diagrammaning yozuvlarini, uning legendasini va hisoblash turini berish mumkin. Diagrammaga legenda (shartli belgilarni tavsiflash) hosil qilish uchun ÍîìÃð maydonini Ðÿäûsohasiga ko‘chirib o‘tkazamiz.
Äàííûå sohasida ma’lumotlari diagrammada tasvirlanishi lozim bo‘lgan maydon nomi ko‘rsatilishi kerak. Bu sohaga Êîë- âînomli tugmani o‘tkazamiz. Agar bir nechta maydonlar o‘tkazilsa, tugmalar bir-biri bilan ustma-ust tushib qolmasligiga e’tibor berish zarur, aks holda bir tugmani boshqasi bilan

5.6-rasm. Diagrammani tayyorlashning birinchi oynasi.
almashib ketishi mumkin. Agar maydon nomi tugmasi ikki marta bosilsa u holda yig‘indini hisoblash amalini yoki natijaviy qiymatlarning boshqa hisoblashlarini bajarish mumkin.


5.7-rasm. Diagrammani tayyorlashning ikkinchi oynasi.
Äàëåå tugmasini bosib diagrammalar ustasining diagram- malar uchun sarlavhalar kirituvchi oxirgi oynasiga o‘tamiz.

5.7-rasm. Diagrammani tayyorlashning uchinchi oynasi.
O‘z-o‘zidan diagrammaning sarlavhasi sifatida bazaviy jad- valning nomi ishlatiladi. Ãîòîâî tugmasini bosamiz. Ekranda hosil qilingan diagramma aks ettiriladi. Uni tuzish uchun das- turga bor-yo‘g‘i bir necha sekund kifoya qiladi.


5.8-rasm. Diagrammali forma.
Diagrammani o‘zgartirish zarurati tug‘ilganda Âèä menyusi- ning Êîíñòðóêòîð buyrug‘ini tanlab yoki uskunalar panelidagi mos tugmani bosib konstruktor holatiga o‘tiladi. Hosil qilingan diagrammani har doim o‘zgartirish mumkin. Xususan uning turuni, parametrlarini, ma’lumotlar orientatsiyasini o‘zgartirish, hamda yangi elementni qo‘shish yoki keraksizini o‘chirish mumkin. Diagrammaga o‘zgartirishlar kiritish uchun forma konstruktori oynasida diagrammani ikki marta bosib Microsoft Grap dasturi chaqiriladi. O‘zgartirishlar kiritgandan so‘ng yana diagramma oynasiga o‘tiladi. Xabarlar oynasidagi OKtugmasini bosib, kiritilgan o‘zgartirishlarni saqlab qo‘yamiz.

3. 
   TARKIBLI FORMALAR YARATISH
   

Tarkibli formalar bir nechta jadvallar asosida loyihalashtiri- ladi. Bog‘langan FANLAR RO‘YXATI (ÑÏÈÑÎÊ ÏÐÅÄÌÅ- ÒÎÂ) va O‘QITUVCHILAR RO‘YXATI (ÑÏÈÑÎÊ ÏÐÅÏÎ-

ÄÀÂÀÒÅËÅÉ) jadvallari asosida asosiy forma bo‘ysinuvchi bilan bog‘langan tarkibiy forma loyihalashni ko‘rib chiqamiz. Bunday formalar yordamida qaysi o‘qituvchilar qaysi fanlardan dars berishi haqidagi ma’lumotlarni olish mumkin. Usta yor- damida loyihaning formasini tayyorlaymiz.
Âèä menyusining Ôîðìûbuyrug‘ini ishga tishiring yoki ma’lumotlar bazasi oynasidagi Ôîðìû qo‘yilmasini oching. Ñîçäàòü tugmasini bosgandan keyin ekranda Íîâàÿ ôîðìà


5.9-rasm. Yangi tarkibli forma tayyorlash.
muloqot oynasi paydo bo‘ladi. Bu oynada forma yaratish usullari aniqlanadi. Forma yaratish ustasini chaqirish uchun Ìàñòåð ôîðì elementini tanlang. Bu bosqichda jadval nomini ko‘rsat- maslik mumkin. OK tugmasini bosgandan keyin ustaning birin- chi muloqot oynasi paydo bo‘ladi. Bu oynada loyihalashtirila- yotgan forma uchun jadvallar va maydonlar tanlanadi.


5.10-rasm. Tarkibli forma tayyorlashning birinchi oynasi.
Jadvallar va So‘rovlarro‘yxatida O‘QITUVCHILAR RO‘YXATI jadvalini, Murojaat maydonlari ro‘yxatidan esa for- mada qo‘llaniladigan O‘qituvchi FISh maydonini ko‘rsating va ularni Tanlangan maydonlar ro‘yxatiga o‘tkazing. Kåyin Jadvallar va So‘rovlar ro‘yxatidan FANLARNING TAQSIMLANISHI jadvalini tanlang. Forma loyihasiga Fan Nomi maydon nomini kiriting. Bu jarayonni yakunlab, Kåyin (Äàëåå) tugmasi ustiga bosing. Natijada ekranda tarkibiy forma hosil qilinayotganini ko‘rsatuvchi Bo‘ysunuvchi formalar oynasi paydo bo‘ladi.
Jadvallar o‘rtasidagi aloqani tahlil qilib, Access O‘QITUV- CHILAR RO‘YXATI jadvali asosida asosiy (bosh) formani yaratadi. Kåyingi oynaga o‘tish uchun Kåyin (Äàëåå) tugmasi- dan foydalaning. Formalar ustasining kåyingi oynalarida faqat sukut bo‘yicha bårilgan o‘rnatishlarni tasdiqlash lozim. Ochilgan oynada bo‘ysundirilgan forma turi — låntali yoki jadvalli tur tan- lanadi. Ikkinchi bo‘lak faollashtirilib, kåyingi oynaga o‘ting va forma båzatish variantini tanlang. Ro‘yxatda Standartelåmånti-
ni ajrating va ustaning oxirgi oynasiga o‘ting. Bu oyna bosh va bo‘ysundirilgan forma nomlarini kiritish uchun mo‘ljallangan. Bosh formaga O‘qituvchilar ro‘yxatinomini båring, bo‘ysun- dirilgan forma uchun esa Access taklif qilgan nomni qoldiring. Ish so‘ngida ikkita bo‘lakdan birini o‘rnatish lozim:

• 
  Ma’lumotlarni ko‘rish yoki kiritish uchun forma ochish;
  
• 
  Forma makåtini o‘zgartirish.
  

Kåyinchalik formaga o‘zgartirishlar kiritish imkoniga ega bo‘lish uchun ikkinchi holatni aktivlashtiring. Tayyor (Ãîòîâî) tugmasini bosing va ekranda forma makåti paydo bo‘ladi.