Жабборов, Рустам 100 жумбоқли ҳикоя / Рустам Жабборов. Тошкент: Янги

САККИЗ КУЛЧА ВА САККИЗ ТИЛЛА
Икки отлиқ олис йўлдан келишарди. Қош қорайиб 
қолганди. Бийдек дала. Яқин атрофда на бирор қишлоқ, 
на бирор қалъа кўринмайди. 
– Бу ёғига оз қолди, – деди қотмадан келган, новча 
суворий худди ўзига таскин бераётгандек. – Агар тўхта-
масдан йўл боссак, ярим тунда шаҳарга кириб борамиз. 
– Қорин ҳам роса очди, – деди унинг миқти, пакана 
ҳамроҳи. – Балки бироз тўхтаб тамадди қилиб олармиз?
Бу таклиф шеригига маъқул тушди шекилли, йўл че-
тидаги қуриб қолган дарахт олдида отини тўхтатди. Ик-
ковлашиб, хуржунларни туширишди, отларни боғлаб, 
катта харсанг устига белбоғ ёзишди. 
– Менда бешта кулча қолган, – деди новча белбоғ 
устига нонларни териб чиқаркан.
– Менда эса уч дона, – илжайди пакана ҳам борини 
дастурхонга тўкиб.
– Ҳа, бемалол қорнимиз тўяди, ҳатто ортиб ҳам қо-
лади, – новча шундай деб мешда қолган сувдан ютоқиб 
ича бошлади. 
Шу пайт узоқдан чанг кўтарилди. 
– Оббо, ошга пашша тушаркан-да, – семизнинг афти 
буришди. Новча индамади. 

---

63
«
100 жумбоқли ҳикоя
»
Кўп ўтмай, улар сафига учинчи отлиқ келиб қўшил-
ди. У ҳам отини дарахтга боғларкан, дастурхон устидаги 
кулчаларга суқ билан тикилди. 
– Биродарлар, – деди у аранг ютиниб. – Шаҳаргача оз 
қолди, аммо икки кун саҳрода оч-наҳор қолиб кетдим. 
Оёғимда зўрға турибман, мени ҳам дастурхонингиздан 
баҳраманд қилсангиз, Худо хайрингизни берсин.
– Майли, биродар, дастурхонимизда сенинг ҳам на-
сибанг бор экан.
Шундай дея у саккизта нонни бурдалаб чиқди. Нон 
ва сувдан иборат тамадди узоққа чўзилмади. Бир зумда 
дастурхон устида ҳатто увоқ ҳам қолмади. Бироқ, ҳар 
қалай учала йўловчининг нафси сал бўлса-да, ором
олганди.
– Биродарлар, – учинчи йўловчи икки ҳамроҳга узр-
ли жилмайди. – Сизлар ҳаётимни сақлаб қолдинглар, 
десам хато бўлмайди. Ахир бу аҳволда шаҳарга етиб 
олишим қийин эди. Агар хафа бўлмасанглар... – у шун-
дай дея белбоғига қистирилган ҳамёнини суғуриб олди 
ва саккизта тилла тангани дастурхон устига ташлади. – 
Мана шу арзимас ҳадямни ўзларинг тақсимлаб олсан-
гизлар. Энди менга рухсат, шошиляпман...
Учинчи йўловчи шундай дедию, отига сакраб минди. 
Шу заҳоти қоронғилик ичига сингиб кетди. 
– Бир нечта кулча нон учун саккиз танга, – семизнинг 
кўзлари чақнаб кетди. – Худо бераман деса, ҳеч нарса 
эмас экан. Тўрт тангадан бўлиб оламиз-да, энди.
– Йўқ, ўртоқ, менимча ҳар кимнинг дастурхондаги 
улушига қараб, – томоқ қирди новча. – Менда бешта 
нон бор эди, сенда эса учта. Демак, беш тангаси меники, 
қолгани сеники!
– Бекор айтибсан, кемага тушганнинг жони бир. Му-
софирни иккимиз ҳам тенг меҳмон қилдик. 
Кутилмаганда орада низо чиқди. Ҳар иккиси ўз фик-
рини маъқулларди. Охири икковлашиб, шаҳарга етгач 
можарони қозининг қабулида ҳал қиладиган бўлишди. 

---

Рустам Жабборов
64
Эртаси куни қози уларни қабул қиларкан, ҳар иккиси-
нинг даъвосини диққат билан эшитди.
– Демак, сиз йўловчининг ҳадясини фақат адолат 
нуқтаи назаридан тақсимлашимни сўрайсиз, шунда ҳар 
иккингиз менинг тақсимотимга кўнасиз, тўғрими?
– Албатта, – дея бош ирғади ҳар икки ҳамроҳ. 
– Унақада, манави етти тилла сеники, деди қози ол-
дида турган тангаларнинг еттитасини новчага тутқазиб. 
– Сенга эса бир тилла тегади.
Қози шундай сўнг, бу тақсимотни ўта оқилона тарзда 
исботлаб берди. Ҳар икки тараф бу тақсимот қаршисида 
лол қолишганди. 
Айтинг-чи, қози нимага асосланиб, тиллаларни бун-
дай тақсимлади экан? 
Ўттиз бешинчи ҳикоя