Жабборов, Рустам 100 жумбоқли ҳикоя / Рустам Жабборов. Тошкент: Янги

АВТОБУСДА ЙЎҚОЛГАН ПУЛ
Бир гуруҳ юқори синф ўқувчиларини ўз бағрига олган 
автобус сўлим қир-адирлар оралаб, ёзги оромгоҳ сари 
илгарилаб борарди. Автобусда кетаётган йигит-қизлар, 
ҳатто икки нафар тарбиячию ҳайдовчининг ҳам кайфия-
ти чоғ. Ёшлар қарсак чалиб қўшиқ айтиб боришарди. 
Кутилмаганда ўқувчилардан бири – Аброр нимадир 
қидириб чўнтагини кавлаштирдию, пули йўқолганини 
пайқаб қолди. Ранги қув ўчган ўқувчи беҳол тарбиячи 
ўтирган ўриндиқ тарафга судралиб борди ва унинг қу-
лоғига энгашиб, юз берган нохушликдан огоҳ этди. 
Тарбиячининг қувноқ юзи бирдан тундлашди. Шарт-
та болаларнинг диққатини жалб қилиш учун қўлини 
кўтарди. Ҳамма жимиб қолгач, тарбиячи Аброрга юз-
ланди.
– Аввал ўзинг ҳамма ёғингни текшириб кўрдингми? 
Балки сумкангга қўйгандирсан? Балки ҳали автобусга 
чиқмасингдан аввал тушириб қолдиргандирсан?
– Йўқ, – йиғлагудек жавоб берди Аброр. – Автобус 
қўзғалганда пулимни санаб кейин ён чўнтагимга солиб 
қўйганди. Ҳамма ёқни қарадим. Пул йўқ. 
Бир зумда ҳамма бир-бирига шубҳали қарай бошла-
ди. Аммо ҳеч кимдан сас-садо чиқмасди. Шунда иккин-
чи тарбиячи гапга қўшилди. 
– Агар Аброрнинг гапига ишонадиган бўлсак, автобус 
ҳаракатланаётганда пул унинг чўнтагида бўлган. Автобус 
шу пайтгача тўхтамасдан келяпти. Ҳеч ким тушиб қол-
гани ҳам йўқ. Демак, пул ҳам, ўғри ҳам шу ерда – авто-
бусда.

---

Рустам Жабборов
58
– Афсуски шунақа, – деди биринчи тарбия бош чай-
қаб. – Дам олишнинг бунақа кўнгилсиз бошланишини 
ҳеч ким кутмаганди. Бу ишни ким қилган бўлса ҳам тўғри 
қилмапти. Яхшиси Аброрнинг пулини қайтариб берсин. 
Ҳамма жим, ҳеч ким миқ этмасди. 
– Қайтариб бериш ниятида бўлса, ҳеч қачон пул-
ни олмаган бўларди, – деди биринчи тарбиячи. – Мен 
ажойиб бир усулни биламан. Бу усул жуда кўп синовдан 
ўтган, бирор марта панд бермаган.
– Қанақа усул? – сўради кўпчилик қизиқиб. 
Тарбиячи ўз сафархалтасидан битта бутун нон чи-
қарди. 
– Мен бир қизиқ дуони биламан. Ўша дуони ўқиб 
мана бу нонга дам соламан. Кейин уни ҳаммага бир 
тиш ламдан тарқатиб чиқаман. Айбсиз одам нонни қий-
налмасдан ютиб юборади. Ўғрининг эса томоғига тиқи-
либ қолади. Шу тахлит айбдор маълум бўлади. Хўш, шу 
усулни қўллаб кўрамизми?
Бу таклиф ҳаммага маъқул тушди. Тарбиячи нималар-
нидир пичирлаб нонга дам солди. Кейин нонни бурда-
лаб, ҳаммага тарқатди. Автобусдагиларнинг бари нон 
бурдаларини чайнашга тушишди. Бирдан орқа қатор-
да ўтирган қорамағиз бола бўғзини ушлаб типирчилаб 
қолди. Ҳамма унинг бошида тўпланди. Сув ичиришди. 
Бир тишлам нон аранг унинг томоғидан ўтиб кетгач, 
зўрға хириллади:
– Мени кечиринглар, пулни мен олгандим. Бошқа 
қилмайман. 
...Манзилга етиб боргач иккинчи тарбиячи шериги-
дан сўради:
– Шунақа зўр кароматинг бор экан-у, билмас экан-
ман.
– Бу ерда ҳеч қандай сир йўқ, – деди биринчи тарбия-
чи. – Ҳаммаси жуда оддий. 
Айтинг-чи, тарбиячи айбдорни қандай аниқлаган?

---

59
«
100 жумбоқли ҳикоя
»
Ўттиз иккинчи ҳикоя