J., Barakayev N. R. Tizimli tahlil va qaror qabul qilish asoslari

 
1.
 
Qaror tushunchasi va unga oid ilmiy yondashuvlar. 
Qaror-faoliyatni amalga oshirish uchun shart bo‘lgan vazifa (topshiriq)ning 
aniq bir tartibi (mezoni)ni belgilab berish uchun mutaxassis (rahbar) tomonidan 
bildirilgan xulosaviy munosabat hisoblanadi. Pedagogik faoliyat tizimida qaror, 
mazmuniy to‘zulishiga karaganda milliy ta’lim-tarbiya mafaatini ximoyalashga, 
takomillashtirishga karatilgan bo‘lishi lozim. Nazariy tahlillar va kiyosiy 
sharhlarning xulosalariga qaraganda qarorlarning maqbul (etalonli) variantlari 
mavjud emas. Bo‘lishi xam mumkin emas. Negaki har qanday qarorda aniq 
maqsad, manfaat vaqt va makon jixatlari bo‘yicha o‘z aksini topgan bo‘ladi. SHu 
sababli, nazariy jihatdan qarorni nazariy strukturaviy modelini keltirish mumkin 
(5-chizma). 

---

119 
Pedagogik jarayonni boshqarish uchun qarorning makbul varianti, ya’ni 
ta’lim oluvchi, ta’lim beruvchi, ta’limli axborot, ta’limli vaziyat, ta’lim maqsadi, 
ta’lim muassasasining strategik vazifasi kabi xossaviy manfaatdorlik o‘z aksini 
topgan bo‘lishi lozim. Bu holat o‘z navbatida, qaror qabul qilishga doir 
nazariyalarni keltirishni takozo etadi. Bu kunga kadar, qaror qabul qilishga doir 
ikki xil yondashuv ma’lum. Bular: 
-
 
normativ yondashuv; 
-
 
deskriptiv yondashuv. 
Normativ yondashuv tamoyillari aosida, qaror qabul qilish jarayonlarini 
sub’ektiv, psixologik omillardan abstraktlashgan xolda tadqiq etish talab etiladi. 
Deskriptiv yondashuv tamoyillari bo‘yicha esa, aksincha, qaror qabul 
qilishda ushbu omillar asosiy hisoblanib, ularning ta’sir darajasi qarorning 
mazmunini belgilab beradi. 
Bizningcha, ta’lim-tarbiya tizimi uchun bu yondashuvlarning sintezlashgan 
variantlaridan foydalanish lozim. CHunki, qaror qabul qilishga tashkiliy, xukukiy, 
psixologik, resurli va vaziyatli kabi omillar bevosita ta’sir kursatadi. Faqatgina 
resursli omilning zamirida vaqt, bilim, axborot, mablag‘, mutaxassisning 
tayyorgarligi kabilar ifodalanganligini inobatga olsak, ularni ta’sir darajasini 
aloxiada sharxlash shart emas.