―ИҚтисодиёт‖ факультети

 Иқтисодиѐтда кичик бизнес субъектларининг экспорт
салоҳиятидаги ўрни 
Мамлакат иқтисодиѐтини инновацион ривожлантириш босқичи шиддат билан 
амал қилиб турган бир вақтда кичик бизнес субъектлари фаолияти республикамиз 
миллий иқтисодиѐтини барқарор ривожланишини таъминлашдаги ўрни алоҳида касб 
этиши, қолаверса, дунѐнинг кўплаб мамлакатларида бу соҳани ривожлантириш 
орқали иқтисодиѐтни муваффақиятли ва самарали ривожлантиришга эришиш муҳим 
омили эканлиги ҳеч кимга сир эмас. 
Дарҳақиқат, бугунги кунда кичик бизнес субъектлари фаолияти нафақат 
мамлакат тараққиѐтини белгиловчи омил сифатида, балки юртимизда яратилган 
маҳсулотларнинг рақобатбардошлигини таъминлаб, эскпортбоп маҳсулотларини 
яратувчи муҳим восита сифатида ҳам намоѐн бўлмоқда. Шу боис юртимизда ушбу 
соҳа ривожига катта эътибор қаратилаяптики, бунинг самарасига амалда барчамиз 
гувоҳ бўлиб турибмиз. 
Маълумки, мустақиллигимизнинг дастлабки йилларида кичик бизнес 
субъектлари томонидан, асосан, хом ашѐ ѐки ҳунармандчилик маҳсулотлари ишлаб 
чиқарилар, у ҳам бўлса, яқин қўшни давлатларгагина сотилар эди, холос. Бугунги 
кундаги мамлакат иқтисодиѐти ўз тараққиѐт йўлини белгилаб олишда бу соҳани янада 
ривожлантиришга тамомила бошқача ѐндашув асосида фаолият олиб бормоқда. 
Айниқса мамлакат инновацион ривожланиш босқичини кечаѐтган бир вақтда, кичик 
бизнес субъектларининг ҳамкорлик доираси анча кенгайиб, улар тайѐрлаѐтган 
маҳсулотлар жаҳоннинг деярли барча минтақасига етказиб бермоқда. Шу орқали 

---

156 
юртимиз тадбиркорларининг экспортбоп маҳсулотларининг харидорлари тобора 
ортаѐтганлиги фикримиз исботидир. 
Юртимизда кичик бизнес субъектларининг экспорт салоҳиятини янада 
кенгайтириш, уларга замонавий, чет эл бозорларида рақобатбардош маҳсулотлар 
ишлаб чиқаришини кўпайтиришда ва уни экспортга чиқаришда зарур ҳуқуқий, 
молиявий ва ташкилий ѐрдам кўрсатилмоқда. Мамлакатимизнинг экспорт қилувчи 
тадбиркорларини ташқи бозор конъюнктураси ўзгаришлари хавф-хатарларидан 
ишончли ҳимоя қилишни таъминлаш, уни самарали тартибга солишни ташкил 
қилиш, иқтисодиѐтдаги аҳамиятини ошириш борасида ҳам бир қатор Ўзбекистон 
Республикаси қонунлари, қонун ости меъѐрий ҳужжатлар қабул қилинди.
Биргина 2013 йил 8 августдаги ―Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик 
субъектлари экспортини қўллаб-қувватлаш борасидаги қўшимча чора-тадбирлар 
тўғрисида‖ги ПҚ-2022-сон қарор билан кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик 
субъектларининг экспорт салоҳиятини янада кенгайтириш, уларга замонавий, чет эл 
бозорларида рақобатдош маҳсулот ишлаб чиқаришни кўпайтириш ва уни экспортга 
чиқаришда зарур ҳуқуқий, молиявий ва ташкилий ѐрдам кўрсатилиб, 
мамлакатимизнинг экспорт қилувчи тадбиркорларини ташқи бозор конъюнктураси 
ўзгаришлари хавф-хатарларидан ишончли ҳимоя қилишга эришилмоқда.
Бундан ташқари 2016 йилнинг 16 мартида қабул қилинган ―Кичик бизнес ва 
хусусий тадбиркорлик субъектлари экспортини қўллаб-қувватлаш жамғармаси 
фаолиятини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида‖ги ПҚ-2507-сон 
Қарори билан Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик субъектлари экспортини 
қўллаб-қувватлаш жамғармасининг устав капиталини ошириш тўғрисидаги таклиф
қабул қилиниб, кичик бизнес субъектларининг экспортини қўллаб-қувватлаш 
жамғармаси фаолиятини мамлакатимизда ташкил қилинди, уларни ҳар томонлама 
фермер хўжаликларининг маҳсулотларини ташқи бозорларга олиб чиқиши борасида, 
экспортга олдинги молиялаштириш шароитларини яхшилаш ҳамда республиканинг 
экспортга йўналтирилган хўжалик субъектларининг устав капиталида қатнашиши ва 
шу орқали кичик бизнес субъектларининг молиявий аҳволини янада яхшилашга 
эришилди. Бу эса юртимизда кичик бизнес субъектлари томонидан рақобатбардош 
маҳсулотларни ишлаб чиқариш имкониятини янада кенгайганлигидан ва экспортбоп 
маҳсулотларни ишлаб чиқариш салмоғини ошиб бораѐтганлигидан далолат 
бермоқда. 
1-жадвал