―ИҚтисодиёт‖ факультети

2013
 
2014
2015
2016
2017 
 
1-rasm. Qishloq xo‗jalik sug‗urtasida majburiy va ixtiyoriy sug‗urtaning nisbati 
dinamikasi
180
, %da 
 
Rasmdan ko‗rinib turibdiki, 2013 yilda qishloq xo‗jalik sug‗urtasi bo‗yicha kelib 
tushgan jami sug‗urta mukofotlaridamajburiy sug‗urta turlarining ulushi ixtiyoriy sug‗urta 
turlarinikidan ortiq. 2014-2017 yillarda esa qishloq xo‗jalik sug‗urtasi bo‗yicha kelib 
tushgan jami sug‗urta mukofotlarining katta qismi ixtiyoriy sug‗urta turlariga to‗g‗ri kelgan. 
Masalan, 2014 yilda jami sug‗urta mukofotlarining 62,9 foizi ixtiyoriy sug‗urta 
turlariga to‗g‗ri kelgan bo‗lsa, 2017 yilda bu ko‗rsatkich 81,7 foizni tashkil etgan.
Yuqoridagilarni inobatga olib va fermer hamda dehqon xo‗jaliklarining sug‗urta 
himoyasiga to‗liqroq qamrab olishni ta‘minlash maqsadida ular ekinlari hosili, asosiy 
vositalari va chorva mollarini majburiy sug‗urtalashni joriy etishni taklif etamiz.
Shu bois qishloq xo‗jaligi tovar ishlab chiqaruvchilarini raqobatbardoshligini oshirishda 
sug‗urtalashning quyidagilar taklif etiladi: 
- yirik shoxli qoramollarni, qishloq xo‗jalik texnikasini va shaxsiy sug‗urta turlarini 
ishlab chiqish va amaliyotga tadbiq etish; 
-xalqaro amaliyotga muvofiq transport vositalari egalarining javobgarligini sug‗urta 
qilish; 
-ish beruvchilarning javobgarligini sug‗urta qilish. 
Yuqoridagi ma‘lumotlar asosida quyidagilarni xulosa qilish mumkin: Fermer 
xo‗jaliklari faoliyatini atroflicha o‗rganish bu yo‗nalishda ushbu toifaga mansub xo‗jalik 
sub‘ektlarining rivojlanishiga to‗sqinlik qilayotgan muammolar bartaraf etish qishloq 
xo‗jaligi korxonalari, uning ajralmas qismi bo‗lgan fermer xo‗jaliklari tabiiy ofatlar va 
180
―O‗zagrosug‗urta‖ DASK ma‘lumotlari asosida muallif tomonidan tuzilgan. 

---

296 
boshqa stixiyali hodisalar natijasida boshqa xo‗jalik yurituvchi sub‘ektlarga nisbatan 
ko‗proq zarar ko‗radi. Ushbu zararlarni qoplash bo‗yicha to‗langan sug‗urta qoplamalari 
fermer xo‗jaliklarining moliyaviy barqaror faoliyat ko‗rsatishiga ijobiy ta‘sir ko‗rsatadi. 
Г.Ш. Карабаева - cт. преп., ТГЭУ