|
2019 йил 1 январдан бошлаб экспорт чеклови бекор
қилинадиган айрим товарлар рўйхати
122
Т/р
Товар номи
ТИФ ТН коди
1. Чўчқа гўшти
0203
2.
Уй паррандасининг гўшти ва қўшимча
озуқабоп гўштли маҳсулотлари
0207
3.
Ёғсиз гўштдан алоҳида ажратиб олинган
чўчқа ѐғи ва эритилмаган ѐки бошқа йўл
билан ажратиб олинмаган уй паррандаси
ѐғи
0209
4. Ўсимлик ѐғи
1507, 1512 (техник мойдан ташқари
1512 11 100 0, 1512 21 100 0), 1516
5. Шакар
1701-1702
6. Нон-булка маҳсулотлари
1905
7. Вольфрам рудалари ва концентратлари
2611 00 000 0
8.
Ипак чиқиндилари (титишга яроқсиз пилла,
ипак ип чиқитлари ва титилган хом ашѐ)
5003 00 000 0
Жадвалда номи келтириб ўтилган 8 хил турдаги маҳсулотларга 2019 йил 1
январдан бошлаб экспорт чекловларни бекор қилиниши, тадбиркорларга ушбу
товарларни экспорт қилиш имконияти берилганлигидан далолат беради.
Хулоса ўрнида шуни айтиш жоизки, бугунги кунда қишлоқ хўжалиги
маҳсулотларини етиштириш ва экспорт қилиш мамлакатимизнинг иқтисодиѐтини
янада ривожланишига, тадбиркорларимизни имкониятларини кенгайишига, янги иш
ўринларини яратилишига, миллий брендбоп маҳсулотларни кўпайишига, халқаро
ҳамкорлик алоқаларини мустаҳкамланишига, божхона соҳасидаги янги имтиѐзларни
кенгайишига, инновацион кам вақт сарфлайдиган божхона дастурларини
яратилишига,
халқаро
савдо-сотиқ
тизимини
такомиллашишига
ҳамда
тадбиркорларни дунѐ бозорларида эркин рақобатбардош маҳсулотлари билан ҳаракат
қилаолишлари учун хизмат қилади.
З. Ю. Юсуфхонов – магистрант, ТАЙЛҚЭИ
Халқаро логистика соҳасининг инвестицион самарадорлиги
Ҳозирги кунда транспорт-логистика фаолиятининг юқори самарадорлигини
таъминлайдиган инвестицион менежментни такомиллаштириш учун фаолиятнинг
иқтисодий ва техник-технологик жиҳатларига ўзаро мужассам тизим сифатида қараш
илмий-амалий долзарблик касб этади.
Халқаро логистика соҳасида хизмат кўрсатиш - бу кўп ўлчовли концепция
ҳисобланиб, хизмат жараѐнлари соҳасида учта тадқиқот соҳасини ажратиб
122
Ўзбекистон Республикаси Президентининг ―Товар бозорларида савдони янада
эркинлаштириш ва рақобатни ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида‖ги ПФ-5564-
сонли Фармони, 2018 йил 30 октябрь.
187
кўрсатишимиз мумкин: 1) маҳаллий хизматларнинг самарадорлигини таъминлаш,
субпудратчиларни жалб қилиш тўғрисида қарор қабул қилиш; 2) халқаро ѐки глобал
бозорда мижозларга хизмат кўрсатишнинг юқори даражасини таъминлаш, тақдим
этилган товарлар ѐки хизматлар қийматини ошириш; 3) хизмат кўрсатувчи
корхоналар, шу жумладан логистика таъминловчилари.
Қишлоқ хўжалиги ѐки ишлаб чиқариш соҳасига тегишли кўплаб йирик халқаро
компанияларнинг хизмат кўрсатиш секторлари мавжуд бўлиб, бу хизматлар бир нечта
тадбирларни қамраб олади, жумладан, ходимларни ѐллаш, маълумотнома
материалларини нашр этиш, ҳуқуқий ва бухгалтерия хизматлари, товарларни ташиш
ва бошқа кўпгина.
Субпудратчилар фаолиятида ҳуқуқини учинчи томонга топшириш амалиѐти
янада кенг тарқалиб бормоқда, чунки улар бу вазифаларни янада самарали бажариш
имкониятига эга. Мустақил бизнесга айлантирилган якка тартибдаги хизмат кўрсатиш
жараѐни сотиш ва сотиб олиш объекти бўлиб миллий иқтисодиѐтнинг хизматларига
мос равишда киритилиши мумкин. Бу хизматлар корпорация фаолиятида амалга
оширилиб субпудратчилардан фарқли равишда ички мижозларга юқори сифатли
хизмат кўрсатишга интилади.
Мамлакат бўйлаб хизмат кўрсатиш компаниялари ѐки франчайзинг
тармоқларини яратишни рағбатлантирадиган бозор, харажат, технология ва рақобат
омиллари кўпинча бир хил бўлиб қолаверади бироқ вақт ўтиши билан ушбу
фирмаларнинг айримларига инвестициялар жалб этилиб кенгайтирилади хамда
трансмиллий бозорга кира олади.
Инвестициялар
ҳажмининг
ортиши
билан
бир
пайтда
иқтисодий
трансформацияланишнинг мақсадларига эришиш учун Ўзбекистонда транспорт
сиѐсатини институционал масалаларини такомиллаштиришга, истеъмолчига
қаратилган транспорт - логистика тизимини янада оптималлаштириш, ҳизматлар
сифатини ошириш ва уларнинг турини кенгайтириш билан биргаликда келгусида
юкларни экспорт-импорт ва транзит қилиш учун транспорт маршрутларини
диверсификациялашни таъминлашга йўналтириш лозим бўлади.
Транспорт хизматлари нархларининг ўсиши даражасини пасайтириш учун
қуйидаги ишларни амалга ошириш мақсадга мувофиқ бўлади. 2030 йилгача
автомобиль транспортида юкларни ташиш ҳажмларининг ҳар йили ўртача 9,4 фоизга,
ѐки умуман 4,6 мартага ўсиши башоратидан келиб чиқадиган бўлсак, юк
автомобиллари сонини энг камида 120 мингтага қадар ошириш талаб қилинади. Ҳар
йили эскириши натижасида эксплуатациядан чиқиб кетадиган автомобилларнинг (5,0
фоиз) ўрнини тўлдириш зарурлигини ҳисобга оладиган бўлсак, бу 2030 йилгача ҳар
йили 8 мингтагача автомобиль сотиб олишни тақозо этади. Ҳар йиллик
инвестициялаш тахминан 960 млн. АҚШ долларини, умуман 2030 йилгача эса - 14,4
млрд. АҚШ долларини ташкил қилиши лозим бўлади.
Башоратларга мувофиқ, 2030 йилгача йўл қурилишига инвестициялар ҳажми
тахминан 19,3 млрд. АҚШ долларни ташкил қилиши лозим.
Умуман олганда, ушбу инвестицион режаларнинг амалга ошиши автомобиль
йўлларида ўртача ҳаракатланиш тезлигини 70-80 км/соат гача, оширишни таъминлаш
имконини беради.
2015-2019 йилларда ишлаб чиқариш инфратузилмасини умумий қиймати 10
млрд. АҚШ доллари бўлган ривожлантириш ва модернизациялаш дастурининг асосий
йўналишлари белгиланган.
188
Транспорт
соҳасига
(инфратузилма
ва
ҳаракатланувчи
таркиб)
инвестицияларнинг устувор йўналишларини белгилашда қуйидагиларни ҳисобга
олиши лозим:
– автомобилларда юкларни ташиш хизматларига бўлган талабнинг жадаллик
билан ўсиши;
– мультимодал ташишларга бўлган талабнинг ўсиши;
– экспорт ва импортнинг, шунингдек транзитнинг ўсиши билан бир пайтда
мамлакат ичида ташишларга бўлган талабнинг ортиши.
Халқаро транспорт-логистика тизими лойиҳаларини самарали бошқариш
меҳанизмларини амалга ошириш масаласининг ечимларини излаш маълум бир
халқаро йўналиш учун харажатлар таркибини таҳлил қилиш ва инвестицияларнинг
самарадорлик кўрсаткичларини аниқлашни тақозо этади.
M.V. Xasanboyeva - talaba, TMI
Do'stlaringiz bilan baham: |
