"ishlab chiqarishda boshqaruv" fakulteti "iqtisodiyot" kafedrasi

3-chizma.Yuqoridagi faktorlar xisobiga fond qaytimi o’zgarishining 

strukturasi. 

Fond qaytimi o’zgarishi 

 

Aktiv qismi mutanosibligining 

o’zgarishi 

Aktiv qismi qaytimining 

o’zgarishi 

Mavjud jihozlar 

sonining o’zgarishi 

Smena 

almashishdagi 

to’xtashlar 

1 jihoz ishlash 

davomiyligining 

o’zgarishi 

Bir jixozning o’rtacha 

soatlik qaytimining 

o’zgarishi 

Smena ichidagi 

to’xtashlar 

ROTning o’zgarishi 

Samarador bo’lgan 

yangi texnika va 

texnologiyalarning 

kiritilishi 

Mashina vaqtining 

noishlab chiqarish 

xarajatlari 

Ishlab chiqarishni 

boshqarish va 

yuklanish 

darajasining 

o’zgarishi 

Kiritilgan yangi 

jixoz o’rganilishiga 

sarflanadigan vaqt 

Maxsulot 

strukturasini 

o’zgartirish 

Boshqarish sistemasini 

takomillashtirish 

Ishlab chiqarishni 

takomillashtirish 

Ishlab chiqarish 

intensifikatsiyasining 

o’zgarishi 

Progressiv 

texnologiyalardan 

foydalanish 

mavjud jixozlarni 

modernizatsiya qilish 

Ishlab chiqarishni 

mehanizatsiyalash va 

avtomatlashtirish 

---

Fond  qiymatini  oshirishning  muhim  rezervi  sifatida  yangi  kiritilayotgan 

quvvatlarni tezda o‘zlashtirishni qayd etish mumkin. Bu maqsadda mahsulot ishlab 

chiqarish  hajmini  oshirishga  mo‘ljallangan  kapital  mablag‘lar  mavjud 

quvvatlardan 

foydalanishni 

yaxshilash, 

texnik 

qayta 

qurollantirish 

va 

rekonstruksiya  chora  tadbirlarini  hisobga  olgan,  xalq  xo‘jaligini  rekonstruksiya 

qilinishi  umumdavlat  strategiyasini  tayyorlash  va  amalga  oshirish,  ichlab 

chiqarishga  investitsiyalar  kiritishni  jadallashtirishni  sharoitlarini  yaratish,  eski 

texnologiyalar va ishlab chiqarishlarining yangi raqobatdosh egiluvchan va yuqori 

darajada 

avtomatlashtirilganlariga 

almashtirishga 

yo‘naltirilgan 

tarkibiy 

o‘zgartirishlarni amalga oshirish muhimdir. 

Ishlab  chiqarish  quvvatidan  foydalanish  darajasi  asosan  ishlab  chiqarish 

jarayonini boshqarish darajasiga, jihozlarning hom ashyo bilan ta‘minlanganligi , 

jihozlarning maksimal va ritmik ishlab chiqaris darajasiga hamda ishlab chiqarish 

maydonidan foydalanish darajasiga bog‘liq bo‘ladi.  

Ishlab  chiqarish  quvvatlaridan  foydalanish  samaradorligini  oshirishning 

asosiy yo‘nalishlari. 

1.

 

Asosiy ishlab chiqarish fondlari strukturasini rivojlantirish. 

2.

 

Jihozning ekstensiv bandligini oshirish.  

3.

 

Yangi kiritilgan jihozlar quvvatini o‘rganish muddatlarini qisqartirish. 

4.

 

Tsex  ,uchastkalar,  jihozlar  guruhlari  orasidagi  nomutanosiblikni  , 

noproportsionallikni yo‘qotish. 

5.

 

Ishlab chiqarish jarayonini intensifikatsiya qilish. 

6.

 

Sanoat ishlab chiqarishni ixtisoslashtirish va kooperatsiyalash. 

7.

 

Maxsulot  sifatini  yo‘qotmagam  xolatda,  maxsulot  birligini  ishlab 

chiqarishga sarflanadigan vaqtni qisqartirish. 

8.

 

Jixoz ish vaqtidan foydalanishni oshirish. 

9.

 

Texnologik jarayonni soddalashtirish. 

10.

 

 Maxsulot   va uning qisimlarini unifikatsiyalash va standartlashtirish.