"ishlab chiqarishda boshqaruv" fakulteti "iqtisodiyot" kafedrasi

Asosiy vositalardan foydalanishning samaradorlik darajasini taxlil 

qilish 

Ko‘rsatkichlar 

Haqiqatda 

o‘tgan yilda 

Haqiqatda 

Joriy yilda 

O‘tgan yilga 

nisbatan 

farqi 

1. Tovar mahsulotlari ulgurji qiyosiy bahoda, 

ming so‘m 

32687726  38285865  +5598139 

2. Sanoat ishlab chiqarishi asosiy 

vositalarining o‘rtacha yillik qiymati, ming 

so‘m 

2785286,5  4074081 

+1288794,5 

5. Ming so‘mlik sanoat ishlab chiqarishi 

asosiy vositalari samaradorligi (1-qat. : 2-

qat.), so‘m 

11,7 

9,3 

 

 

Ushbu jadvaldan ko‘rinishicha, hisobot davrida jami sanoat ishlab chiqarishi 

asosiy  vositalaridan  foydalanish  darajasi  yaxshilanmagan,  ya'ni  joriy  yili  vositadan 

olinadigan samara o‘tgan yilga nisbatan 2 so‘m 40 tiyinga kamaygan. Bus mashina va 

asbob-uskunalarning  jami  asosiy  vositalar  tarkibida  tutgan  salmog‘ining  ortishi 

natijasidi.  Tovar  maxsuloti  xajmi  o‘tgan  yilda  32687726  ming  so‘mni  tashkil  etgan 

bo‘lsa, ushbu ko‘rsatkich xisobot yilida 38285865 ming so‘mni tashkil etgan. Tovar 

maxsulotining joriy yil va xisobot yildagi farqi  5598139 somni tashkil etgan. Lekin 

buni  ijobiy  farq  deb  bo‘lmaydi,  chunki  asosiy  vositalarning  o‘rtacha  yillik  qiymati 

o‘tgan yilga nisbatan 46% foizga o‘sgan bo‘lsada, Tovar maxsuloti xajmi bor yo‘g‘I 

17  %  o‘sgan  xolos.  Bundan  kelib  chiqib  xulosa  qilib  aytadigan  bo‘lsak,  asosiy 

vositaladran  samarali  foydalanish  darajasini  yaxshi  deb  bo‘lmaydi.  Bunga  sabab, 

asosiy  vositalarning  eskirgani,  ta‘mirtalab  bo‘lib  qolgani,  ta‘mirlash  jarayonlarida 

rejalashtirilgan  vaqtdan  uzoq  vaqt  talab  etilishi,  jixozlarning  xizmat  qilish  muddati 

tugaganligidir. 

 

---