―ilm-fan va ta‘limda innovatsion yondashuvlar, muammolar, taklif va yechimlar‖ mavzusidagi

1. 
Kondensirlanmagan hosilalari: 
a) α-aminokislota gistidin va uning dikarboksillanish mahsuloti gistamin 
ularning eng muhimlaridir. Gistidin yoki p-imidazolil-α-alanin geterohalqali 
aminokislota bo‗lib, oqsil moddalarning gidrolizida hosil bo‗ladi. Gemoglobinning 
oqsil qismi - globinda anchagina miqdorda saqlanadi.Gemoglobin molekulasida 
globin oqsili gistidindagi imidazol qismining piridinli azot atomi hisobiga gemning 
temir atomi bilan bog‘lanadi. Gistamin-zaharli modda muskullarda spazm chaqiradi 
va qon tomirlarini kengaytirib, qon bosimini kamaytiradi. Gistamin yoki p-
imidazoletilamin gistidin fermentative parchalanganda yoki mineral kislotalar bilan 
qizdirilganda hosil bo‘ladi: 
N
N
H
H
2
C
HC
C
NH
2
O
HO
N
N
H
H
2
C
CH
2
NH
2
- CO
2
b)Rifatiroin yoki piroglutamil-gistidin-prolinamid (tripeptid). Boshqa nomi esa- 
tiroliberin. Tarkibida gistidin aminokislotasi mavjud.U oq yoki och sarg‘ish rangli, 

---

 ―ILM-FAN VA TA‘LIMDA INNOVATSION YONDASHUVLAR, MUAMMOLAR, TAKLIF VA YECHIMLAR‖ MAVZUSIDAGI
4-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-ONLAYN KONFERENSIYASI
 
 
30 - SENTABR 2020 - YIL 
―UzACADEMIA‖ scientific-methodical journal
 
 
 
 
 
 
113 
www.academiascience.uz
suvda yaxshi eruvchi, amorf modda. Gipofiz bezidan tireotrop garmoni ajralishini va 
faolligini taminlovchi modda hisoblanadi. 
N
N
H
CH
2
CH
N
N
H
C
O
NH
O
C
O
H
2
N
 
d)2-Nitroimidazol- oq kristall modda. Juda kuchli antibiotik modda hisoblanadi, 
ammo zaharli bo‘lganligi uchun hozirgi tibbiyotda kunda qo‘llanilmaydi.  
N
N
H
NO
2
e)Merkazolil yoki 1-metil 2-merkaptoimidazol. Boshqa nomi- tiamazol. U oq yoki sariq rangli, kuchsiz 
hidli kristall modda. Sintetik antitireoid dori moddasi hisoblanadi. U qalqonsimon bezdan tiroksin garmoni 
ajralishini kamaytiradi. Qalqonsimon bezning giperfunksiyasi uchun spesifik davolovchi ta’sir ko’rsatadi. 
N
N
SH
CH
3
 f)Naftizin yoki 2-(α-naftilmetil)-imidazolina nitrat. 2chi nomi- sanorin. U sarg’ish, oq rangli, suvda 
qiyin eruvchi kristall modda. Naftizin- juda yaxshi qon tomirlarini toraytiruvchi modda,shu sababli o’tkir 
surunkali rinitda qo’llaniladi. 
H
2
C
N
HN
HNO
3
 
g)Galazolin yoki 2-(4’-trebutil-2’,6’-demetilbenzil)-imidazolin xlorid. Boshqa nomi- otrivin yoki 
ksilometazolin. O’zining ta’siri jihatidan naftizinga juda yaqin. Rinit, laringit, sinusit kabi kasalliklarda 
qo’llaniladi.

---