«Ijtimoiy menejment» fanining sillabusi

 

16.4.Krizisdan chiqishning asosiy mexanizmi 

 

Krizis  vaziyat  yuzaga  chiqqanda  mikrodarajadagi  boshqaruvda  tashkilot 

uchun quyidagilar maqsadga muvofiq hisoblanadi: 



  istiqbolli rejalashtirishni tashkillashtirish; 



  doimiy ravishda ichki va tashqi muhitni nazorat qilib borish, krizisdan olib  

chiqaradigan qat’iy choralarni ishlab chiqish; 



  rezervlarni tashkil etish - moliyaviy, moddiy; 



  ishlab chiqarishga sarf xarajatlarni kamaytirish;  



  diversifikatsiya;  

Krizisdan chiqishning asosiy mexanizmi bo’lib, innovatsiyalashgan siyosatni 

olib borish hisoblanadi. 

Zamonaviy  menejerlar  fikricha  (iqtisodiyot  va  boshqaruv  sohasidagi) 

faqatgina 

aktiv 

innovatsion 

siyosat 

tovarlarga, 

mahsulotlarga 

yangi 

texnologiyalarni  investitsiyalar  orqali  jalb  qilish  krizis  xolatdan  chiqish 

muammosini ijobiy xal qilishga imkon beradi. 

Shuni  aytish  lozimki  korxonaning  har  tomonlama  rivojlanishi  va  yaxshi 

faoliyat ko’rsatishida menejerlarning qobiliyatlari katta rol o’ynaydi. Misol uchun, 

iqtisodiyotning  umumiy  axvoli,  bozor  konyukturasi,  bozor  jarayonlardagi  o’zaro 

aloqa masalalari va boshqalar. 

Informatsion  faoliyat  taxlili  shuni  ko’rsatadiki    bozor  iqtisodiyoti  sharoitida 

xo’jalik  yuritishning  maxsusligidan    kelib  chiqqan  xolda,  ijtimoiy-iqtisodiy 

informatsiya,  asosan    bozor  tomonidan  tug’iladi.  Bozor  ishtirokchilari  o’rtasida 

axborot almashuvi yuz beradi: ishlab chiqaruvchi va iste’molchi o’rtasida, banklar 

o’rtasida, informatsion  markazlar o’rtasida. Bozor axborot vositalari orqali  ishlab 

chiqarishni tartibga soladi va korxona rahbarlarining keyingi faoliyatlarini aniqlab 

beradi.  Informatsiya  yuqori  talabga  ega  bo’lgan  tovarga  aylanishi  yuz  beradi, 

mulkchilik shaklidan qat’iy nazar xo’jalik yurituvchi sub’ektlarga iqtisodiy o’sish 

faktorlaridan biriga va kamdan kam resursga aylanadi. 

Mutaxassislar  bu  faktni  bizning  tsivilizatsiyamizga  yangi  rivojlanish    bazasi 

sifatida  kirib  kelishi  bilan  bog’laydilar.  Bunday  informatsiya  faqat  vosita  emas 

balki  kuchli  mustaqil  faktorga  aylanadi.  Shunga  bog’liq  ravishda  tashkilotga 

informatsion  faoliyatga  ahamiyat  kuchaytirildi,  avtomatlash-tirilgan  informatsion 

sistemalar va informatsion bazalar yaratish kuchaytirildi. 

Shuni  aytish  kerakki,  korxona  rivojlanishini  informatsion  ta’minoti  ishlab 

chiqish  jarayonida  ichki  va  tashqi  informatsiyaning  taxlilsiz,  sistemalashtirishsiz 

amalga oshirib bo’maydi: 

---

141 

 

  1. tashqi informatsiya: 

a)  korxona  faoliyati  doirasidagi  ilmiy-texnikaviy  yutuq-lari  xaqida 

ma’lumotlar; 

b)  siyosatdagi  o’zgarishlar,  qonunlar,  va  boshqa  o’zgarishlar  to’g’risidagi 

ma’lumotlar;  

v) bozor konyukturasi holati xaqida informatsiya.  

  2. ichki informatsiya 



 

korxona joriy faoliyati holati bo’yicha iqtisodiy- statistik ko’rsatkichlar; 



 

korxona ishlab chiqarish  potentsiali ko’rsatkichlari; 



  yangi maxsulot yaratish bo’yicha ilmiy-tadqiqot ishlari holat ma’lumotlari. 



 

korxona  rivojlanishidagi  bashoratchilar  ma’lumotlari  -  iste’molchilar 

kutilishi, bozor konyukturasi va boshqalar. 



  litsenziya,  faoliyat,  intellektual  va  hamda  sanoat  mulk  ximoyasi  holati 

to’g’risidagi ma’lumotlar; 



 

mehnat resurslari va kadrlar ta’minoti to’g’risida ma’lumotlar; 



 

korxona  ishlab  chiqarish  potentsiali  bo’yicha  iqtisodiy-statistik 

ma’lumotlar; 

Maxsus  yo’naltirilgan  tadqiqotlardan  olingan  natijalarga  ko’ra  xo’jalik 

sub’ektlariga  korxonaning  ijobiy  rivojlanishini  ta’minlab  beruvchi  maxsus 

bo’linma  tashkil  etish  tavsiya  etiladi.  Bu  bo’linma  mustaqil  bo’lim  sifatida  yoki 

marketing reklama xizmatlari bo’yicha bo’limning bir qismi sifatida tashkil etilishi 

mumkin. 

Korxonaning  umumiy  taxlili,  masalasi  va  funktsiyasini  taxlil  qilishda 

ularning faoliyatini asosiy yo’nalishlarini aniqlash imkonini beradi.