Murojaat gaplarda gender shakllarining ifodalanishi

“Shunqorim, mard lochinim! 
Bu yoqqa qarachi, ko`zlaringga 
to`yib boqay!” 
(Ch. Aytmatov “Jamila”)
b)
Metanimik: *“Qo`yma, 
«8-Mart»,
qo`yma!” (kolxoz nomi) (T.Murod “Ot 
kishnagan oqshom”) 
*Xudoyo xudovando, bolaginangning o`lganini ko`r, 
sendaychikin 
shapkalar!
c)
Sinekdoxa usuli bilan: “Dunyoda o`zimizdan keyin qoladigan 
tuyog`imiz...
(A.Qodiriy “O`tkan kunlar”). 
III. Murojaat shakllari tasnifida navbatdagi asos adresat ifodalovchi 
so`zning tematik maydonidir. Bu jihatdan murojaat shaklini – adresatni ifodalovchi 
so`zlar quyidagicha guruhlanadi. 
1. Qarindosh-urug`chilik maydoniga doir so`zlar: 

“Sizga taraf yo`q, 
tog`a.”

“Jiyan
,-dedi Rahmatka qarab, - boshlab uylanishning albatta ota-onang 
uchun bo`lib ulardan ranjib yurishning o`rni yo`q.”(A.Qodiriy “O`tkan kunlar”) 

“Shu odatingiz qolmadi-da, 
opoqi, - 
dedi kuyinib Zahira hamon devorda 
turgan Tojixonga, - aytib yuragini ezib nima qilardingiz bechorani.”(R.Fayziy 
“Hazrati inson”) 

“Senga nima bo`ldi, 
bolam?
“ 

“Qo`yaver, 
aya.” 
(S.Ahmad “Ufq”) 

“Eh, tentak
 qizim, 
qo`zichog`im.” 

---

31 

“Yo`q, 
xotin, 
Alisher yozgan xat katta, - dedi Umurzoq ota Xolbibini 
yupatib.” 

“
Otasi, 
qizingiz uyquga ketipti.” 

“
Dadajon! 
Nega, axir?.. Shuncha ham chopadimi odam.” 

“Oyijon! 
Nima gap? Xat keldimi?” (Sh.Rashidov “G`oliblar”) 

“Maktab qochib ketmaydi, 
enajon,
— dedi Nazrulla.” 

“Qani kaklik?