Хфх лек Хосилбеков

5.6. Yonilg’i moylash mahsulotlaridan foydalanida xavfsizlik choralari 
Yonilg’i moylash materiallariga (YoMM) nisbatan ehtiyotsizlik kishi terisining 
yaralanishiga  olib  keladi.  Xuddi  shuningdek  ko’z, nafas olish  yo’llari  yallig’lanadi. Kerosin  va 
dizel 
yonilg’isining  bug’i  inson  organizmi  uchun  benzin  bug’idan  ham  zaharlidir.  Neft 
mahsulotlaridan 
ajralib chiqqan bug’lar havoni og’irlashtiradi. 
Motor moylari tarkibidagi prisadkalar ichida oltingugurt, qo’rg’oshin, mis, fosfor 
elementlari mavjud. Bunday moylar va yonilg’ilar bilan ishlagan kishilarning zaharlanishi va 
baxtsiz  hodisalarga  uchramasligi  uchun  ish  davrida  ehtiyotkorlik,  mehnat  xavfsizligi 
tadbirlariga 
hamda shaxsiy gigiyena qoidalariga amal qilish kerak bo’ladi. 
Benzin yoki yonilg’ini bir idishdan ikkinchi bir idishga shlang yordamida og’iz bilan tortib 
olish, benzinda qo’l yuvish man etiladi. Yonilg’ini bir idishdan ikkinchi idishga quyish uchun 
maxsus moslamalardan foydalanish maqsadga muvofiqdir. Etilli benzinlar bilan dvigatellarning 
yonilg’i  tizimlarini  sozlashda  homilador  va  bolali  ayollarning  ishlashi  man  etiladi.  Uy 
haroratida 
1m
2 
yuzadan benzin soatiga 400gr bug’lanish qobilyatiga ega bo’lib, 1m
3 
da kontsentratsiya 
miqdori 34 g/m
3 
tashkil etishi mumkin. Havo tarkibidagi kontsentratsiya miqdori 23 g/m
3 
dan 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

oshganda  yo’tal,  ko’zdan  yosh  oqishi  va  30-40  g/m
3 
bo’lganda  3-4  marotaba  nafas  olishdan 
keyin 
hushdan  ketishga  va  zaharlanishga  olib  keladi.  Havo  tarkibidagi  benzin  bug’ining  miqdori 
0,76% 
dan oshsa portlash oqibatlariga olib keladi. 
Etilli benzin bilan ishlaydigan barcha kishilar shaxsiy gigiyena qoidalariga qat’iyan rioya 
65 
qilishlari  kerak  va  ovqatlanish  oldidan  qo’llarini  va  yuzlarini  iliq  suv  hamda  sovun  bilan 
yaxshilab 
yuvishlari kerak. Agar teriga etillangan benzin tomsa, uni tezlikda oldin kerosin, so’ngra iliq suv 
bilan  sovunlab  yuvish  kerak.  Agar iloji bo’lsa  darhol  issiq  dush  yoki  vanna  qabul  qilish  kerak. 
Neft 
mahsulotlari  bilan  kirlangan  usti-boshlarni  darhol  yechib  yuvishga  topshirish  maqsadga 
muvofiqdir. 
Agar  etilli  benzin  kishi  ko’ziga  tushib  qolsa  darhol  vrachga  murojaat  qilish  lozim.  Neft 
mahsulotlari 
bilan ishlashda moylardan ham ehtiyot bo’lmoq kerak. Moylar yuqori darajada zaharli 
moddalarning  manbai  bo’lishi  mumkin.  Moylar  saqlanadigan  omborlarning  ichiga  kirishdan 
oldin 
ularning ichini shamollatish lozim. 
Neft mahsulotlarini og’zi berk va mahkam idishlarda tashib keltirish va saqlash kerak. 
Barcha  bochkalar  metall  rezba  bilan  mahkamlanadigan  bo’lishi lozim.  Ularni  ochishda  bolg’a 
bilan 
urmaslik kerak, chunki uchqun chiqib, natijada yong’in bo’lishi mumkin. Bankalarning og’zi 
yuqoriga qaratib saqlanishi kerak. 
Avtomobillar dvigatellarini sovutish maqsadida muzlamaydigan antifriz suyuqligidan keng 
foydalaniladi. U ham inson organizmi uchun juda xavfli bo’lib, ehtiyotkorlik bilan munosabatda 
bo’lishni talab qiladi. Antifriz germetik idishlarda saqlanishi, rezbali probkalarda mahkamlab 
qo’yilishi lozim. Antifriz qopqoq sathidan 50-80 mm pastroqqa quyiladi, chunki u qizigan paytda 
kengayadi.  Idishlar  mahkamlanib  ularga  «Zahar»  degan  yozuv  yoziladi.  Antifriz  quruq, 
isimaydigan 
joylarda  saqlanadi.  Uni  bir  idishdan  ikkinchi  bir  idishga  quyish  paytida  shlangni  og’iz  bilan 
so’rish 
qat’iyan man etiladi. Antifriz bilan ishlagandan keyin qo’lni albatta sovunlab yuvish kerak.