Hayrat ul-Abror (I- qism) Alisher Navoiy

Hayrat ul-Abror (II- qism) 
Alisher Navoiy 
 
2 
http://ziyonet.uz/ 
ragʻbat bildirar ekanlar, bundan cheksiz zarar kelishi aniq. «He»si xalok etish uchun 
qarmoq vazifasini oʻtayotgandek, xavf-xatar markazida turib changak solmoqda. 
Xalqni qoʻrqitish uchun «Nun» kamondek tortilgan, yanada toʻgʻrirogʻi, abadiy 
dehqonchilik uchun oʻrogʻi shay. «Yo»si dushmanlarga qarshi nido belgisi. Ya’ni bu, 
mening uchun oldimda hayotingni fido qil! - demakdir. 
Yoʻl-yoʻlakay bir qancha nuqtalar boʻlib, ular bamisoli toshlar boʻlib, ularni toshlar 
emas, kesilgan boshlar, desa ham boʻladi. «Mim»lar u yerda tugun-tugun boʻlib, niyatlar 
esa jingila-jingila. 
Har yerida undosh harflar takror-takror keladi va buning sanogʻi koʻp. Shiddat bilan 
oʻqilganda, kishilar buni darxol sezadilar. Kimning maqsadi nimaligini kuzatib turgan 
nazarlar qancha koʻp boʻlmasin, yaxshiroq koʻruvchilar ularni rad etar edi. 
Lekin u yoʻlni bosib oʻtishni xulq-atvori yaxshi kishilar niyat qilar ekanlar va u yerga 
qoʻnar ekanlar, «Bo»si avvalo bashoratdan darak bersa, belgilar ichkariga kirishga 
ishoradir. «Sin»i salomatlik yoʻlining zinasi, yoʻq, zinasi emas, balki saodat oynasidir. 
«Mim»i maqsad manziliga yoʻl, yanada toʻgʻrirogʻi, bu manzildagi buloq boshidir. 
Bundagi har bir «alif», odatda (arabiy alifboda) «jon» soʻzining oʻrtasida kelsa, bu yerda 
begʻubor kechaning sham’i vazifasini bajaradi. 
«Lom»lari zafar bayrogʻi oʻrnida boʻlib, unga zafar quchish orzusi jilva berib turibdi. 
«Ho»sida mohiyat jilvagoh boʻlib, «Lom»i bilan «Podshohlik uningdir», deyilgan. 
«Ro»lari jannat bogʻining eshiklaridir. «Ho»lari esa vahdat gʻunchalariga beshikdir. 
«Mim»i «nun»dan nixoya topib, oʻz jonini cheksiz qiynaydi. 
Karam dengiziga gʻarq boʻlish uchun «yo» bilan «mim» oʻzaro qoʻshilib, daryolikni 
namoyon etdilar. Bunda nuqta va undoshlarning ortishi yuz berib, chaqmoq va toshga 
aylandi. 
Bu esa «alif»ning sham’idan yorugʻlik chiqishiga olib keldi. 
Bunday qaror koʻngil boʻyniga xalqa solib, nuqta esa boqiylik durrini jon qoʻyniga 
joylashtirdi. Mazkur harakatlardan yordam yuz berib, maqsadga yetishmoq uchun intilish 
yanada kuchaydi. 
Ham toʻxtash osoyishtalik oshkor qilib, bunda tek turishga yoʻl koʻrsatildi. Qachonki 
sayr etuvchi yurishga qadam qoʻyar ekan, uning oyogʻidan koʻtarilgan chang atrofga 
jonlar sochayotgandek edi. Bosh-oyogʻi boshidan-oxirigacha jon boʻlib, boshdan-oyogʻi 
jon boʻldigina emas, jonon boʻldi. 
Bu yurishda ul qavmga issiqdan dogʻ ustiga dogʻ yuz berib, bu yoʻlni bosib oʻtishda bu 
guruhga bogʻ ustiga bogʻ uchradi. Buning hikmatli tomoni ham qaxrda, ham lutfda 

---