G‘arb falsafasi Reja: Qadimgi yunon-Rim falsafiy maktabi


YAngi va eng yangi davr falsafasi



Download 0,74 Mb.
Pdf ko'rish
bet8/18
Sana31.12.2021
Hajmi0,74 Mb.
#208049
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   18
Bog'liq
№-3 Маъруза.Falsafiy tafakkur taraqqiyoti bosqichlari Garb falsafasi

4. YAngi va eng yangi davr falsafasi 

YAngi zamon Evropa  falsafasi. XVII -XVIII asrlar G‘arbiy Evropa taraqqiyotida yangi 

davr hisoblanadi. Bu davr Evropa mamlakatlarida O‘rta asrchilik feodal munosabatlari tugatilib, 

kapitalistik munosabatlar to‘liq qaror topadi va rivojlana boshlaydi. Kapitalistik ishlab chiqaraish 

ehtiyoji  tabiatni,  insonning  o‘zini,  jamiyatni  ilmiy  o‘rganish,  bilishni  taqazo  qiladi  va  uni 

o‘rganishni  tezlashtiradi.  Dengizlarda  savdo  munosabatlarining  o‘sishi  kemasozlikning 

rivojlanishiga,  kemalar  Er  shari  bo‘ylab  ilmiy  ekspeditsiyalarning  uyushtirilishi,  yangi  erlar, 

yangi  qit’alarni  ochilishiga  olib  keladi.  YAngi  geografik  kashfiyotlar  qilinadi.  Natijada, 

tabiatshunoslik  bilimlari,  mexanika,  matematika,  fizika,  kimyo,  astronomiya  sohalarida  yangi-

yangi  tadqiqotlar  olib  borilib,  O‘rta  asr  sxolastikasi  va  diniy  aqidalarni  uloqtirib  tashlanadi. 

YAngi ilmiy dunyoqarash shakllana boshlaydi.  

 

Falsafiy tafakkurning yangi usulini  yangi zamon falsafasi sifatida ifodalash mumkin.  



 

YAngi zamon moddiyunchiligining otasi ingliz faylasufi F.Bekon (1551-1626) edi. Uning 

fikricha, falsafa avvalo amaliy xususiyatga ega bo‘lmog‘i lozim: agar u sxolastikachiligida qolsa, 

u haqiqiy bo‘la olmaydi. SHuning  uchun ham yangi fan bo‘lgan tabiatshunoslikning tajribaviy 

usulini  ishlab  chiqish  Bekongagina  nasib  etdiki,  u  unda  insonning  tabiat  ustidan  kelajakdagi 

kuch-qudrati  va  hokimiyatining  garovini  ko‘rdi.  Ammo    bunday  hokimiyatga  faqat  uning 

qonunlari ketidan boribgina erishish mumkin.  Fanlarning  xulosalari aniq  dalillarga tayanishi va 

undan  keng  umumlashmalarga  ko‘tarilishi  lozim.  Tajribaga  asoslangan  bilimlarga  Bekon 

tomonidan ishlab chiqilgan va qo‘llanishga tavsiya etilgan induksiya, ya’ni kuzatish, tahlil qilish, 

solishtirish  va  tajriba  o‘tkazishdan  tarkib  topgan  usul  muvofiq  kelar  edi.  Ammo  tajriba  faqat 

shundagina  haqiqiy  bilim  berishi  mumkinki,  qachonki  ong  yolg‘on  sanamlar  va  timsollardan 



ozod bo‘lgan bo‘lsa. YAngi davrda tabiatni bilishga intilishning kuchayishi natijasida falsafada 

empirik  va  ratsionalistik  oqimlar  vujudga  keladi.  Empirik  oqimning  asoschisi  F.Bekon 

hisoblanadi. Uning qarashicha, tabiatni bilshning manbai bu - tajriba, eksperiment, kuzatishdir.  


Download 0,74 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   18




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish