Qalin
mevali
achchiqmiyani
butunlay
somonkeskichdan
maydalaniladi.
Kesilgan poyalar o‗lchami 5-6 sm dan oshmasligi kerak. Ekstraksiya jarayoni 12 ta
diffuzordan iborat diffuzion batareyasida olib boriladi.
Diffuzorga o‗rtacha 0,6-0,8% paxikarpin saqlagan achchiqmiya solinadi.
Jarayon
85-95
O
S temperaturasida qarama-qarshi oqim prinsipi bo‗yicha olib boriladi.
Diffuzorga solingan xom ashyo qopqog‗i ochiq xolda bug‗latiladi. o‗tkir bug‗
diffuzorga pastdan yuboriladi. Ekstrakt siqilgan xavo
ostida keyingi diffuzorga
yuboriladi. Bu siqilgan xavo ta‘sirida ekstraksiya butun batareya bo‗ylab tarqaladi. Bir
diffuzordan boshqa diffuzorga o‗tguncha kaloriferdan o‗tadi u erda 85-95
O
S gacha
qizdiriladi. Asosiy diffuzorga ekstrakt to‗lishi bilan siqilgan xavo berilishi to‗xtatiladi
va pastki qopqog‗i ochilib chiqindi ajratib olinadi. Asosiy diffuzorga solingan ekstrakt
60 min
.
ga tindiriladi. Ekstrakt asosiy diffuzordan oxirgi diffuzorga issiq suv bilan
yuboriladi.
Ekstraktda 0,15-0,25% asos-paxikarpin saqlaydi.
Suvli ekstraktdagi alkaloidlarni kerosin yordamida ajratish.
Ekstrakt druk filtri yordamida
pH 10,0-10,5 42%
li
NaOH
solingan
ishqorlantirgichga solinadi. Ekstrakt ishqorlashtirgichdan 65-75
O
S
da isitilgan xolda
Badjara tipli likobchali nasadkali ekstraksion kolonkaga yuboriladi 65-75
O
S da
qizdirilgan kerosindan alkaloidlar ekstraksiyasi o‗tkaziladi va to‗yingan kerosinli
ekstrakt tuyingan kerosinli yig‗gichka ajratgich orqali solinadi. Jarayon kerosinni
berish tezligi va suvli ekstraktda qancha miqdor alkaloidlarni saqlashga qarab
ekstraksiya 5-6 soat davom etadi.
Kerosinli ekstraktni sulfat kislota yordamida qayta ishlash.
Kerosinli ekstrakt asosiy sulfatorning injektor qismiga yuboriladi.
Sulfat
oldindan 43% li sulfat kislota eritmasi bilan to‗ldiriladi. Injektorda intensiv turbulent
aralashtirishi sodir bo‗ladi. Buning natijasida kerosinli ekstrakt tarkibidagi alkaloidlar
yi\indisi suvli eritmaga sulfatlar ko‗rinishiga o‗tadi. Alkaloidlardan erkin xolga o‗tgan
kerosin qayta kerosin yi\gichka solinadi. Asosiy sulfatda 15-18% ga etguncha erkin
sulfat kislota yuboriladi. 0,5-1%ga etganda erkin sulfat
kislota saqlagan sulfatorga
kerosin yuborilishi to‗xtatiladi. Sulfatlar 1 soat davomida tindirilib montejga quyish
ishlari olib boriladi. Bunda sulfatda 14-14,5% paxikarpin saqlanadi. Bo‗sh sulfatorga
yangi sulfat kislota porsiyasi solinib oldingi ishlarni takrorlanadi.
Izopropil spirt yordamida alkaloidlarni ekstraksiyalash.
Olingan sulfat ekstraktorga solinadi va unga 8,5% izopropil spirti solinadi.
Keyin aralashtirib turgan xolda massaga 43%
Na
ON eritmasini kuchli ishqoriy muxit
xosil bo‗lguncha solinadi va 2 soatga tindirishga qo‗yiladi.
Aralashtirilgan
matochnikni po‗latli emallangan likobchaga solinadi va 2 chi marta ekstraksiyalashga
yuboriladi. Xuddi shu usul bilan 3 chi ekstraksiya olib boriladi.
1 chi va 2 chi ekstraktdan olingan spirtli ekstrakt montejyuga yig‗iladi. 5,5-6%
paxikarpin saqlangan izopropanolli ekstrakt vakuum bug‗latish apparatiga solinadi.
Bug‗latish boshlang‗ich xajmning 1 5 qismi qolguncha vakuum ostida olib boriladi.
Asos-paxikarpinni olish.
Asos paxikarpinni boshqa alkaloidlardan ajratish uchun 165-185S va 8-10 min.
simob ustida qoldiq bosim va vakuum ostida xaydash yuli bilan ajratiladi. Asos
paxikarpin yig‗indilari isitgichli apparatga solinadi. Asosan suv, kerosin va izopropil
spirtdan iborat 1 chi fraksiya 50-80S ostida xaydaladi. 2 chi asos-paxikarpin 165-185
da xaydaladi.
Texnik paxikarpin monoyodgidratning olinishi.
Asos-paxikarpin po‗latli
emallangan idishga N
CL
ning suvli eritmasi rN 6,0-6,5
gacha solinadi va aralashtiriladi. Neytrolizatsiyalashda aralashma temperaturasi 3-35 S
dan oshmasligi kerak. Keyin aralashma 20-25S gacha sovutiladi.
Aloxida kaliy yodning suvli eritmasi tayyorlanadi. Sovutilgan paxikarpin
xloridning suvli eritmasiga aralashtirib turgan xolda kaliy yodining eritmasi tezda
solinadi. CHo‗kmaga tushgan paxikarpin monoyodgidratli reaksion massani 18-20S
gacha sovitiladi, sentrifugada sentrifugalanib 2 marta sovuq suv bilan yuviladi.
Paxikarpin monoyodgidratni xavoda quritiladi.
Texnik paxikarpin monoyodgidratni tozalash.
Apparatga distillangan suv solib qizdiriladi va texnik paxikarpin monoyodgidrat
solinadi. Bunga yana faollangan ko‗mir solinadi. Massa
qaynaguncha qizdiriladi va
nutch filtrda filtrlanadi. Filtrat idishga solinib 10-15 S gacha sovutiladi. CHo‗kmaga
tushgan paxikarpin monoyodgidratning oq kristallari sentrifugada sentrifugalanib
sovuq distillangan suv bilan yuviladi. Paxikarpin kalorifer kuritgichda 50-60S
temperatura ostida 10-14 soat davomida quritiladi. Ishlab chiqarishda olinadigan
matochniklarga aloxida ishlov beriladi.
Ishlab chiqarishdagi umumiy chiqish 63,78% tashkil qiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
