Elektron tijorat: tartibga soluvchi, axloqiy va ijtimoiy muhitlar

 
15.1-BO'LIM KO'RISH SAVOLLARI 
1. EK bilan bog'liq 7ta axloqiy masalalarni sanab 
o'ting. 
2. Etikaning asosiy tamoyillarini sanab bering. 
3. Ishbilarmonlik etikasiga ta’rif bering. 
4. Axloqiy emas, lekin noqonuniy bo‘lmagan EK 
faoliyatiga misol keltiring. 
5. Xodimlar Internetdan qanday foydalanishi mumkin? 
Kichik kompaniyalar buni qanday hal qilishadi? 
6. Xodimlarni nazorat qilish masalalarini aytib bering. 
7. Axloq kodeksiga kiritilishi kerak bo'lgan asosiy 
masalalarni sanab o'ting. 
•
Intellektual mulk huquqlari.
Axborot va 
intelektual mulkning egaligi va qiymati. 
Intelektual mulkni Internetda himoya qilish 
qiyin. Qaroqchilik tufayli egalari katta 
miqdorda pul yo’qotmoqda (
15.2
-bo’limga 
qarang). 
•
Maxfiylik. 
Internetda shaxslarning shaxsiy 
daxlsizligini himoya qilish juda qiyin 
bo’lganligi sababli, ba’zi mamlakatlarda 
maxfiylik masalalari tartibga solinmaydi, 
boshqalari esa bosqinga qarshi qat’iy 
qoidalarga ega(
15.3
-bo’lim). 
•
Tsenzuraga 
qarshi 
so’z 
erkinligi. 
Internetdagi so’z erkinligi shaxslar va 
tashkilotlarga nisbatan haqoratli va zararli 
hujumlarga olib kelishi mumkin(
15.4
-
bo’lim). Shuning uchun ba’zi mamlakatlar 
Internetdagi materiallarni tsenzura qilishga 
qaror qilishdi. 
•
Iste’molchilar 
va 
savdogarlarni 
firibgarlikdan hinoya qilish. 
Elektron 
tijorat muvaffaqiyatli bo’lishi uchun barcha 
operatsiyalar 
va 
ishtirokchilarni 
firibgarlikdan himoya qilish kerak(
15.5
-
bo’lim) 

---

696 
15 Elektron tijoratni tartibga soluvchi, axloqiy va ijtimoiy muhitlar
Jadval 15.2 
Korporativ veb-siyosat ko’rsatmalari 
Xodimlarning Internetdan, jumladan, elektron pochta,, lahzali xabar almashish va ijtimoiy tarmoq saytlaridan foydalanishi bo’yicha 
yozma ko’rsatmalar berish. 
Xodimlarga mualliflik huquqi yoki savdo belgisi bilan himoyalangan materiallardan ruxsatisiz foydalana olmasligini 
tushuntiring. 
Kompaniya qo'llab-quvvatlamaydigan veb-kontentga nisbatan rad javobini e'lon qiling. 
Onlayn forumlar va chat seanslari mazmuni bilan bog'liq javobgarlikdan voz kechish xabarlarini 
joylashtiring. 
Veb-kontent va faoliyat intelektual mulk va maxfiylikni tartibga soluvchi boshqa mamlakatlar qonunlariga 
(agar u yerda biznes yuritayotgan bo’lsangiz) mos kelishiga ishonch hosil qiling. 
Kompaniyaning veb-kontent siyosati kompaniyangizni boshqa siyosatiga mos kelishiga ishonch hosil qiling. 
Internetning huquqiy va javobgarlik masalalarini nazorat qilish uchun kimnidir tayinlang va u shaxsdan yuqori lavozimli rahba r yoki 
yuridik maslahatchiga hisobot berishi kerak. 
Kompaniyaning veb-saytida axloqiy va noqonuniy hech narsa yo’qligiga va barcha talab qilingan bayonotlar va rad etishlar to’g’ri kiritilganiga 
ishonch hosil qilish uchun kiberhuquq sohasida tajribaga ega bo’lgan advokatlar veb-kontentni ko’rib chiqishi kerak.