Экология ва табиатни мухофаза килиш

Ўрта махсус, касб-ҳунар таълимда экология табақалашган тарзда амалга оширилади. Академик лицейларнинг ноэкологик таълим муассасаларида, олий таълим талабларидан келиб чиққан тарзда, “Умумий экология” ўқув курси сифатида ўтилгани маъқул. Унда умум экологик таълим талаблари билан бир қаторда, атроф табиатни муҳофаза қилишнинг кундалик қоидалари ва маҳаллий миқёсда барқарор ривожланишнинг экологик хусусиятлари очиб берилади.
Касб-ҳунар коллежларининг йўналишларига мос равишда “Касбий экология” ўтилиши мантиқан тўғридир. Масалан, педагогика коллежларида - “Экологияни ўқитиш методикаси”, иқтисодиётда - “Иқтисодий экология”, туризм ва сервисда - “Экотуризм асослари” ёки “Экотуристик хизматлар”ни ўтиш фойдадан ҳоли эмас. Бу билан битирувчиларнинг амалий экологик билим ва кўникмаларини шакллантирилади ва уларни ишга жойлашишлар осонлашади. Айниқса мажбурий таълим тизимидаги барча ёшларда экологик онг ва маданиятни шакллантиришга хизмат қиламиз.
Олий таълимнинг ноэкологик бакалавр йўналишларида, худди касб-ҳунар коллежлардек, экологик таълим талабаларини танлаган касбларига қараб ўқитилишини ташкиллаштириш БМТнинг барқарор ривожланиш талабларига мос тушади. Бундай ҳолатда эколог олимларнинг ҳамма эътибори жадвалда келтирилган ўқув курслари бўйича тузиладиган Давлат таълим стандартлари, ўқув дастурлари ва иш режаларини юқори савияда тайёрлашни талаб этади.
Экологик йўналишдаги бакалавриатурада экологик таълим мактаб ёки академик лицейдаги экология ва табиатдан фойдаланишга оид ўқув курсларининг номи ва мазмунини зинҳор қайтариши керак эмас. Бу эса ўта масъулиятли, экологиянинг ижтимоий нуфузига тўғридан-тўғри таъсир этувчи ҳолатдир.
Барча мутахассисликлардаги экологик таълим магистратурасида ўқиш “Экологик илм технологияси ва таълим методика”сидан бошлангани маъқул. Чунки магистрантлар асосан илмий тадқиқот ишларини олиб борадилар. Бу билан улар икки йиллик ўқув жараёнида давомида бир пайтнинг ўзида меҳнат + таълим + илмни мувофиқлаштиришлари ҳамда ўқув курсларига оид намунавий ва ишчи ДТСлари, ўқув режалари, дастурлари, ўқув ва ўқув-методик адабиётларини яратишлари талаб этилади. Бу ўринда ЎзМУ профессори А.С.Солиевнинг “Илмий тадқиқот асослари. Магистр ва аспирантлар учун қўлланма” (Тошкент, 2003), Россиялик олимлар В.С. Преображенский ва Л.И.Мухиналарнинг “Аспирантура ва диссертация” (Москва, 1983) каби қўлланмалари ибратли мисол бўла олади.
Магистратуранинг 1 босқичида ижтимоий, сиёсий, маънавий-маърифий таълим бевосита тарзда эмас, балки жадвалда кўрсатилган ихтисослик фанларига тадбиқ қилиниб, билвосита тарзда ўтилиши мақсадга мувофиқ. Унда мамлакатимиз тарихини ҳам, миллий ғоя ва ғурур омилларини ҳам экологик таълимга татбиқ қилинган тарзда ўтилиши юқори малакали магистрларни тайёрлашда таълим‑тарбия бирлигини кўрсатади. Магистрлик диссертацияси номзодлик диссертациясининг жуда бўлмаганда 3/1 қисмини ташкил этиши экологик таълим узлуксизлиги ва узвийлигини таъминлашга хизмат қилади. Шунинг учун ҳам магистрлик диссертация мавзулари чуқур ўйланган, мутахссислар орасида кенг муҳокама этилган ва апробациядан ўтган бўлиши керак.

1 Авесто. Асқар Маҳкам таржимаси.-Т.: “Шарқ”,2001.- 384 б.

1 Яблоков А.В., Юсуфов А.Г. Эволюционное учение (дарвинизм).-М.: Высшая школа, 1997.

1 Яблоков А.В., Юсуфов А.Г. Эволюционное учение (дарвинизм).-М.: Высшая школа, 1997.

1 Макон. Ўзбек тилининг изоҳли луғати. - Т.:”Ўзбекистон Миллий энциклопедияси ДИН”, 2006.- 531-б.

2 Баркамол авлод орзуси.- Т.: “Шарқ”, 1999. 22-б.

3 Таълим ва узлуксиз таълим. Ўзбекистон Миллий энциклопедияси. 8 –жилд.- Т.: ЎзМЭ, 2004. 307-б.

4 Кадрлар тайёрлаш миллий дастури, 1997 й. 29 август