Дизартрия (лат.) (дис — нарушение признака или функции, артрон — сочленение)

Тонус кучайган ҳолатида қўлланиладиган тил массажи (давоми)

Лаб ва тил мушакларининг кучини ривожлантириш

• Бола тилини пастки лаб устига қўяда, логопед тилни учини стерилланган бинт билан бармоқлари ёрдамида ушлаб олади ва бола тилини оғиз бўшлиғига тортишга уринганида логопед тилни қўйиб юбормайди.
• Бола найчани лаблари билан ушлаб олади, логопед трубочкани тортишига қарамай бола уни қўйиб юбормасликка интилиши керак. Бошида катта диаметрли найчалар, сўнгра эса кичикларидан фойдаланилади.

2. Оғиз ҳолатини назорат қилиш

• Биринчи босқич — боланинг оғзини пассив ёпиш орқали лабларни бўшаштирувчи ва тактил сезувчанликни оширувчи машқлар. Боланинг диққати ёпиқ оғиз ҳолатини ҳис қилишга қаратилади, бола эса ушбу ҳолатни ойнада кўради.
• Иккинчи босқичда оғиз ёпиш пассив - фаол йўл билан боланинг боши олдинга тушурилганда ёпилади, бош орқага ирғитилганда эса очилади. Пассив ҳаракатлардан актив ҳаракатларга ўтиш рефлектор эснаш орқали амалга оширилади.
• Учинчи босқичда болада оғизни очиш ва ёпиш фаол машқлари бажарилади. «Оғизни катта оч», «Лабларни чўччайтир», «Лабларни найсимон қилиб, кейин яна дастлабки ҳолатига қайтар».

Оғиз ҳолатини назорат қилиш (давоми)

• Логопед даҳанга ритмик енгил уриш билан пастки жағни кўтарилишини амалга ошириши мумкин (жағ титраш рефлекси). Кейинроқ бола мустақил пастки жағни кўтариш кўникмасига эга бўлади.
• Шундан кейин болага пастки жағни тушириш ўргатилади. Дастлаб пастки жағ логопед ёрдамида туширилади. (1,0—1,5 см га).
• Сўнгра логопед бу машқни мустақил бола ўзи бажаришини сўрайди. Аста-секин боланинг жағи максимал ҳолатгача туширилади.

3. Артикуляцион праксисни ривожлантириш:

• а) артикуляцион ҳаракатларнинг сезгиларини ривожлантириш;
• б) артикуляцион гимнастика;
• в) гиперсаливация(сўлак оқиши)ни бартараф этиш;
• г) мажбурий ҳаракатларни тормозлаш;
• д) асосий артикуляцион ҳолатларни шакллантириш;