Диверсификация. Унинг мо ияти, а амияти ва мазмуни



Download 43,21 Kb.
bet2/6
Sana21.11.2022
Hajmi43,21 Kb.
#869876
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
6.1 javob

Диверсификация - 1) товар стратегияси тури, унга асосан корхона ишлаб чикарилаётган махсулотлар сонини кенгайтиради; 2) янги бозорларни эгаллаб олиш ва кушимча фойда олиш максадида ишлаб чикаришнинг бир - бири билан боглик булмаган икки ёки ундан ортик турини бир вактнинг узида кенгайтириш ва ривожлантириш.
Жах,он бозорларидаги кескин кураш иктисодий усиш суръатларининг пасайиши ва техник тараккиётнинг сусайиши унлаб чикарищда туб узгаришларни амалга оширишни талаб килди, чунки ишлаб чикариш учун илFор техника ва технологияларни сотиб олишнинг узи етарли булмай колди. Диверсификация капитал тупланувининг кенг таркалган шаклларидан бирига айланиши куп жихдтдан айнан мана шу билан тушунтирилади.
Хуш, диверсификациянинг узи нима? Унинг мохдятини белгилаб берувчи услубий ёндашув кандай? Унга берилган иктисодий таърифлардаги асосий фарклар нималардан иборат?
«Диверсификация» лотинча (diversificatio) сузидан олинган булиб узгариш, хар хиллик, бир оз нарсага куп томонлама, комбинациялашган, куп тармокли тус бериш каби маъноларни англатади44.

  1. «Диверсификация» атамасига Fарб олимлари томонидан жуда куп таърифлар берилган. Улар томонидан келтирилган таърифлар ишлаб чикариш шароитларининг узгариши, ишлаб чикариш кучларининг ривожланиши билан такомиллашиб борди. Бир суз билан айтганда диверсификацияга берилган таърифларда куйидагича берилган: Куп шакллик мулкчилик тамойили (хусусий, жамоат ва давлат мулклари).

  2. Белгиланган маънавий-ахлокий худуд доирасида иктисодий эркинлик тамойили.

  3. Ижтимоий адолат тамойили.

Диверсификация жараёнига берилган замонавий таърифлар орасида англиялик иктисодчилар Бэннок, Бакстер ва Девнслар томонидан келтирилган таърифга эътиборан «диверсификация-бу бирор фирма ёки географик минтакада товарлар ва хизматлар доирасини кенгайтиришдир». Курсатиб турибдики, бу таърифда диверсификацияга жараён сифатида каралиб, асосий эътибор унинг натижасига каратилмокда. Уларнинг фикрича, диверсификация жараёнининг зарурияти корхоналар ва фирмалар фаолиятининг анъанавий бозорларда даромадлилик даражасининг пасайиши, уларда керагидан ортикча капитал ёки бошкарув ресурсларининг мавжудлиги, иктисодий хавф-хатар ва корхоналарнинг циклик жараёнларга боFликлигини камайтириш билан боFлик.
Куйидаги таъриф бирмунча аникрок ва кенгрок булиб, унда диверсификация жараён ва муайян субъектлар томонидан амалга ошириладиган тадбир сифатида талкин килинади: «диверсификация — алохида олинган корхона ёки конгломерат ёхуд иктисодиёт томонидан ишлаб чикариладитан товарлар ва хизматлар турининг ошишидир. Диверсификация иктисодиётда табиий жараён сифатида руй беради. Айрим холларда эса бизнес сохиблари ёки давлат томонидан тор доирадаги махсулотларга (айникса уларга булган талаб узгарувчан булган шароитда) боFлик булиб колиш хатарини камайтириш учун амалга оширилади». Ушбу таъриф диверсификация жараёнларини амалга оширишнинг микро ва макро даражаларини камраб олганлиги билан хам диккатта сазовордир. Аммо
диверсификацияни шарт килиб куювчи сабаблар унда тулик ёритилмаган.
213
Чунки диверсификация факат тор доирадаги махсулотларга боFлик булиб колишга бархам бериш учун амалга оширилмайди.
У янги бозорларни эгаллаш, анъанавий бозорлардаги улушни ошириш, капитал учун янги сохаларни излаш, ишчи кучини саклаб колиш ва бошка максадларда хам амалга оширилиши мумкин.
Британиялик Сюзан Мейхъю нуктаи назари хам ушбу концепцияга анча якин. У диверсификацияга «саноат ишлаб чикаришни кенг доирадаги фаолият турларига ёйиш ва шу оркали факат бир турдаги махсулотта ута боFлик булиб колмаслик учун кулланиладиган тадбир» сифатида таъриф беради. У уз фикрини давом эттирар экан, диверсификациянинг куйидаги турларини ажратиб курсатади45:

  • горизонтал диверсификация;

  • концентрик диверсификация;

  • конгломерат диверсификация;

  • мехнат билан таъминлашнинг минтакалар буйича

диверсификацияси;
Машина ёки малакани камрок мослаштиришни талаб килувчи махсулотлар ишлаб чикаришни йулга куйиш ва ривожлантириш горизонтал диверсификациядир. Концентрик диверсификация янги бозорларни эгаллаш учун бир махсулотнинг узини кенгрок ишлатишдир. Конгломерат диверсификация бозорлар, технология ва махсулотлардаги узгаришлар туфайли саноат тармоFининг янги сохаларга усишидир.

Download 43,21 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish