Диссертацияси илмий раҳбар: и ф. д., профессор О.Қ. Хатамов Тошкент 2020 йил мундарижа

2.2.1-расм. Сурхондарё вилоятида деҳқончилик маҳсулотлари ишлаб чиқариш ҳажмининг хўжалик тоифалари бўйича тақсимланиши⁶⁵
Жорий йилда барча ҳудудларда деҳқончилик маҳсулотлари ишлаб чиқаришнинг ўсиши асосан деҳқон ва фермер хўжаликлари ҳисобига бўлиб, картошка ишлаб чиқариш умумий ҳажмида уларнинг улуши 99,8 фоизни, сабзавот ва полиз 99,4 фоизни, мевалар 99,3 фоизни, узум ишлаб чиқаришда 99,5 фоизни ташкил этди.
Таҳлилни тенденцияларни аниқлаш ва баҳолаш орқали давом эттирсак, асосий тенденцияларни ўрганиш жараёнида ўрганилаётган ҳодисада тренд мавжудлиги ва аниқланган трендни статистик баҳолаш каби вазифалар ҳал этилади.
Динамик қаторларда трендни аниқлашда ўртачалар усули, Валлисс ва Мур мезони, Кокс ва Стъюарт мезони, серияли усул, графикларда тасвирлаш усули кабилардан фойдаланиб амалга оширилади.
Сурхондарё вилоятида қишлоқ хўжалик маҳсулотлари ишлаб чиқариш динамикасида тренднинг мавжудлигини аниқлашда графикларда тасвирлаш усули орқали амалга оширилди ва тренд мавжудлиги асосланди. Чунки график тасвирдан кўриниб турибдики, вилоятда етиштирилган барча турдаги қишлоқ хўжалик маҳсулотлари динамикаси яққол ўсиш тенденциясига эга.
Вилоятда қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етиштиришнинг асосий кўрсаткичлари тенденцияси таҳлили кейинги босқичидаги муҳим муаммо – кўрсаткичлар ўзгариши реал мавжуд бўлган қонуниятларини энг яхши тарзда тавсифловчи регрессия тенгламасини танлаб олишдир.
Таҳлилни амалга ошириш дастурий воситаси сифатида EXCEL электрон процессоридан фойдаланиб, вилоят қишлоқ хўжалик маҳсулотлари ишлаб чиқариш ҳажми ривожланиш йўналиши учун мос бўлган тренд параметрларини ҳосил қиламиз. Натижалари 2.2.2-жадвалда келтирилган:
2.2.2-жадвал
Сурхондарё вилоятида 2009-2018 йилларда қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари ишлаб чиқариш ҳажмлари тренд моделлари⁶⁶