Davlatiy moliya

Valyutalar  kursi  va  vaqtda  pul  qiymati.  Faraz  qilaylik,  Siz    10  000 

dollarni yillik foiz stavkasi 10%ni tashkil qiladigan  dollarli obligatsiyalarga yoki 

yillik  foiz  stavkasi  3%ni  tashkil  qiladigan  ienadagi  obligatsiyalarga 

qo’ymoqchisiz. Keyingi yilga investitsiyaning qaysi variantini tanlagan yaxshi va 

nima uchun?  

Bu savolning javobi yil davomida dollarning ienaga nisbatan valyuta kursi 

qanchalik kuchli o’zgarishiga bog’liq. Faraz qilaylik, bugungi kunda ayirboshlash 

kursi 1 dollar uchun 100 ienani tashkil etadi. Demak, Sizning 10000 dollar bugun 

1000  000  ienaga  teng.  Agar  Siz  pullaringizni  ienadagi  obligatsiyalarga 

qo’ysangiz,  u  holda  bir  yildan  keyin  pullaringiz  1030  000  ienaga  teng  bo’ladi 

(ya’ni,  1,03  x  1  000  000  iena).  Agar  o’z  kapitalingizni  dollarli  obligatsiyaga 

qo’ysangiz, pullaringiz 11 000 dollar (ya’ni, 1,1 x 10 000) bo’ladi. Xo’sh, bunday 

holatda qaysi omonat foydali? 

 Agar dollarning ienaga nisbatan ayirboshlash kursi yil davomida 8 foizga 

tushib  ketsa,  1  dollar  uchun  92  ienani  tashkil  etadi.  Ienadagi  obligatsiyalar 

dollarda 11 196 dollar qiymatga ega bo’ladi (ya’ni 1030000/92). Bu esa dollarli 

obligatsiyalar  baholangan 11  000  dollardan  196  dollarga  ko’p.  Ammo,  boshqa 

tarafdan,  agar  dollar  bir  yilda  faqat  6%ga  tushsa,  ayirboshlash  kursi  bir  dollar 

uchun 94 ienani tashkil etadi. Ienadagi obligatsiyalarning dollardagi ekvivalenti 

10  957  dollarga  tenglashadi  (ya’ni  1030000/94).  Bu  esa  dollarli  obligatsiyalar 

baholangan 11000 dollardan 43 dollarga kam. 

Kelgusi  ayirboshlash  kursi  qancha  bo’lsa  Sizga  qaysi  variantni  tanlash 

baribir bo’ladi? Investitsiyangizning zararsizlik nuqtasini “0”ga tenglashtiradigan 

ayirboshlash  kursini  topish  uchun  1030000  ienani  11000  dollarga  bo’ling. 

Olingan  natija  –  1  dollar  uchun  93,636  iena.  Xullas,  xulosa  shunday:    agar 

dollarning ienada ifodalangan qiymati yil davomida 6,364 foizdan ko’pga tushib 

ketsa,    iena  denominatsiyalangan  obligatsiyalar  investitsiya  qilishning  eng 

maqbul varianti bo’ladi.