Çolpan’in köŞe yazilari (İnceleme-metiN)

2.2.2.
 
Tiyatro Eserleri ve Tiyatroculuğa Dair Köşe Yazıları 
2.2.2.1.
 
“Gerçek Sevgi” (1920) 
Çolpan’ın, Fıtrat’ın eseri olan “Gerçek Sevgi”nin sahnelenmesi ile ilgili olarak 
yazdığı bu yazısı 1920 yılında “İştirakiyun” gazetesinde yayımlanmıştır. 

---

73 
Çolpan ilk olarak oyunun konusundan genişçe bahsetmiş daha sonra tiyatroda yer 
alan oyuncular ile ilgili olarak görüşlerini dile getirmiştir. Oyunda esas olarak üç ana 
karakter yer alır. Bunlardan ilki Hindistan devrimcilerinden Kerimbahşi Han’ın tahsilli 
ve güzel kızı Züleyha’dır. İkinci önemli karakter, devrimci, vatansever şair Nurettin Han, 
üçüncü karakter ise kötü niyetli ve tam bir İngiliz sever olan Rahmetulla Han’dır. Hem 
Nurettin Han hem de Rahmetulla Han, Züleyha’ya âşıktır. Züleyha rolünü Sadiya Tutaş, 
Nurettin Han rolünü Uygur lakaplı Mennan Macidov ve Rahmetulla Han rolünü de Seyfi 
Alimov canlandırmıştır. Çolpan bu yazısında adı geçen kişilerin performansları 
hakkındaki düşüncelerine de yer vermiştir.
Züleyha rolünü canlandıran Sadiya Tutaş, Özbek tiyatrosunun ilk devrelerinde 
tiyatroya büyük hizmet etmiş ve katkı sağlamıştır.
Nurettin Han rolünü canlandıran Uygur lakaplı Mennan Macidov, Özbek 
tiyatrosunun kurucularından sayılmaktadır. Ayrıca yetenekli bir yönetmen ve oyuncudur. 
Rahmetulla Han rolünü canlandıran Seyfi Alimov ise 1901 yılında doğmuş ve 
yaratıcı çalışmalarına Karl Marks Topluluğunda başlamıştır. Ömrünün sonuna kadar 
Hamza isimli tiyatroda çalışmış, yetenekli bir oyuncudur.
2.2.2.2.
 
“Eba Müslim” (1921) 
“Eba Müslim”, “Türkistån” [Türkistan] gazetesinin 21 Aralık 1921 tarihli sayısında 
“Kalender” imzasıyla yayımlanmıştır. 
Çolpan’ın “Eba Müslim” adlı yazısı Fıtrat’ın 5 perde ve 7 sahneli “Eba Müslim 
Horasani” adlı oyununun oynanmasıyla ilgilidir. Çolpan oyunun genelinde Fıtrat’a özgü 
söz ustalığının oldukça güçlü bir şekilde yansıtıldığını, bu açıdan da oyunun büyük bir 
edebi öneme sahip olduğunu söyler. Fakat oyunun içeriği ile ilgili bir bilgi vermeden 
direk olarak oyuncuların performanslarını ele alır. Eba Müslim rolünü canlandıran Ebrar 
hakkında; “oyunun başından sonuna kadar iyi bir oyun çıkaramadı” diyerek onu eleştirir. 
“Gerçek Sevgi” adlı oyunda oynayan Seyfi Alimov da bu oyunda yer almıştır. Diğer 
oyuncular hakkındaki görüşlerini ise; “Bizim Türkistan’da ‘kurnaz tilki gibi’ diye nam 
salan Dahhok rolünde, Uygur baştan sona iyiydi. Göze takılan zayıflık ve sönüklüğü 
saymazsak, Merv Beyinin kızı Gülnar rolünde Masuma Hanım iyiydi. Eba Müslim’in 
veziri Halid rolünde Öktam, Merv Beyi rolünde (başta Hafız Seyfi), Emir Ali rolünde 

---

74 
Şakir, Yezid rolünde Âlim, Gülnar’ın bakıcısı rolünde Rabia Tutaş fena değillerdi. 
Narsiyor rolünde çıkan Basit ile Yezid rolündeki Âlim’in yüksek ruhlu bir halde 
oynamalarını söyleyip geçmek gerek. Diğer küçük rollerde güzel oynandı” diyerek 
belirtmiştir. Oyuncular hakkındaki görüşlerini dile getiren Çolpan daha sonra tiyatronun 
oynandığı sahneyle ilgili eksiklikler üzerinde de durmuştur. İnsanların ise tiyatroya çok 
ilgi gösterdiğini ve oyunun kalabalık olduğunu yazan Çolpan, Devlet Topluluğunun 
sahnelenmesi için “Ferhat ile Şirin” üzerinde çalıştığını da bildirir.
Eba Müslim rolünü canlandıran Ebrar (Abror Hidoyatov), ünlü tiyatro sanatçısı ve 
SSCB halk artistidir. 1918 yılında oyunculuk faaliyetlerine başlayan A. Hidoyatov, 
Othello rolü ile halkın gönlünde yer etmiştir. 
Merv Beyinin kızı Gülnar rolünü canlandıran Maksuma Kariyeva (1902-1940), ilk 
Özbek sanatçılarından ve Özbekistan SSR da hizmet eden sanatçılardandır.
Emir Ali rolündeki Şakir Nacmiddinov ise yaratıcı faaliyetlerine 1919 yılında Karl 
Marks adlı grupta başlamış yetenekli bir aktör ve Özbekistan SSR halk artisti unvanına 
sahiptir.