Çolpan’in köŞe yazilari (İnceleme-metiN)

2.2.1.15.
 
 Yönetime Mektup (1936) 
Çolpan bu makaleyi Nazir Turakulov’un 1936 yılında “Qizil Özbekistån” [Kızıl 
Özbekistan] gazetesinde yayımlanan “‘Hamlet’e İftira” adlı çıkışına cevap olarak 
yazmıştır. 
Yazıdan anlaşıldığı kadarıyla Nazir Turakulov Çolpan’ın yapmış olduğu “Hamlet” 
tercümesi ile ilgili bazı çıkarımlarda bulunmuştur. Çolpan ise Nazir Turakulov’un bu 
çıkarımları yaparken yanlış kaynaklardan araştırma yaptığını böylece Nazir Turakulov’un 
yaptığı çıkarımların da doğru olmadığını söyler.
Yazıda adı geçen Nazir Turakulov, gazeteci, dil bilimci ve devlet işlerinden iyi 
anlayan bir kişiydi. 1920’li ve 1930’lu yıllarda matbuatta dizi makaleleri, çeşitli 
mahlaslar ile imzalanan şiirleri yayımlanmıştır.
2.2.1.16.
 
 Kızıklar (1936) 
Çolpan’ın kaleme aldığı “Kızıklar” adlı bu makale 1936 yılında “Gulistån” 
[Gülistan] dergisinin 6. sayısında “Çolpan” imzası ile yayımlanmıştır. Aynı makale daha 
sonra Siraciddin Ahmad tarafından neşre hazırlanmış ve 1991 yılında “Sanat” dergisinde 
neşredilmiştir. Ayrıca “Ädäbiyåt Nädir?” [Edebiyat Nedir?] makaleler toplamında da 
tekrar neşredilmiştir. 
Çolpan makalede halk kızıkçılık sanatı temsilcileri hakkında fikir yürütürken, 
kızıklar hakkında bilgi toplayıp, onların ortaya çıkışını öğrenme gerekliliği üzerinde 
durmuştur. Padişahlar, sultanlar, hanlar ve zenginlerin eksiklikleri yüzünden kan 
döküldüğü zamanlarda halkın derdini kimseye anlatamadığını dile getiren Çolpan, böyle 
zamanlarda insanların zor durumunu, fakir fukaranın dertlerini ve memleketin kara 

---

72 
günlerini şaka yoluyla anlatan kızıkçılardan bahseder. Bayramlarda ve gece gündüz süren 
kutlamalarda konuşan ve halkın desteğini alan kızıkçıların cesaretlenerek memleketin 
büyüklerini, beylerini ve hatta hanları bile eleştirdiklerini söyler. Kızıkçılar bu eleştiriler 
sonucunda ağır cezalara mahkûm olsalar da sadece onların dile getirebildiği gerçekler 
insanların zihninde yer etmiş ama ne yazık ki o kızıkçıların söylediği gerçekler dilden 
dile geçerken, yüz yılların uzun yolları içinde yitip, yok olup gitmiştir. Yazının 
devamında Çolpan Nasreddin Hoca’yı kızıkçıların üstadı olarak gördüğünü söyler. 
Önceki senelerde yaşayan kızıkçılar ile alakalı bir araştırma yaptığını dile getiren Çolpan, 
ulaştığı isimler hakkında da bilgiler verir. Yazısının sonunda da kızıkçıların eserlerinin 
sadece bayramlar, kutlamalar ve açık meydanlarda değil, opera, dram, komedi 
sahnelerinde de görmek istediğini söyler.
“Geleneksel Özbek tiyatrosunun dramatik sahne oyunlarına dayalı kolu Harezm ve 
Buhara çevrelerinde maskarabazlık, Fergana Vadisi’nde ise kızıkçılık olarak 
adlandırılır. Bu sahne oyunlarının canlı aktörleri maskarabaz ve kızıkçılardır… 
Maskarabaz ve kızıkçı tiyatrosu, kökleri milattan önceki dönemlere dayanan çok eski bir 
geleneğe sahiptir… Maskarabaz ve kızıkçıların icra ettikleri dramatik oyunların 
genellikle belli bir kalıbı vardır. Oyunlarda çoğu kez iyi(lik) ve kötü(lük) karşılaştırılır… 
Maskarabaz ve kızıkçılar çoğunlukla gruplar halinde gezerler. Büyük grupların her 
birinde maskarabaz, kızıkçı, ses sanatçısı, çalgıcı ve dansçı bulunur… Oyunlar daha çok 
bayramlarda, seyillerde ve belli baĢlı özel günlerde gösterilir. Oyunlar, evlerin 
avlularında, meydanlarda ve kırlarda sergilenir. Erkek oyuncular erkeklere, kadın 
oyuncular da kadınlara gösteri yaparlar… Maskarabaz ve kızıkçıların mahir oldukları 
bir diğer alan da hikâye anlatımıdır. Hikâye anlatımında taklit ve canlandırma 
önemlidir.”
(Baydemir, 2011: 775 )