Çolpan’in köŞe yazilari (İnceleme-metiN)

2.2.1.11.
 
 “Şehname”nin Türkçe Tercümesi (1925) 
Çolpan’ın bu yazısı “Mäårif vä Oqitguvçi” [Eğitim ve Öğretmen] dergisinin 1925 
yılı 5-6 ortak sayısında yayımlanmıştır. 
İran-Fars debiyatının en önemli isimlerinden olan Firdevsi’nin “Şehname” adlı 
eseri onun bütün dünyada tanınmasını sağlamıştır. Eser, Avrupa dillerinin çoğuna nazım 
ve nesir ile tercüme edilmiştir. Çolpan ne yazık ki bu önemli eserin Türk lehçelerinin 
hiçbirinde tam bir tercümesi olmamasından yakınmaktadır. “Şehname”nin önceki 
yıllarda Taşkent şehrinde basılan Özbekçe bir tercümesi olduğunu ancak onun da nesir 
ile kaleme alındığını ve sadece maddi menfaat gözeterek tercüme edildiğini bildirir. Türk 
lehçelerinde de tercüme için bir takım girişimler olmuştur. Azerbaycan lehçesinde 
meşhur Sabir tarafından deneme şeklinde bir şey başlamış olsa da, onun zamansız ölümü 
ile yarım kalmıştır. Çolpan daha sonraları yine Azerbaycan lehçesinde “Şehname”nin 
“Suhrab” ile ilgili bir kısmının nazım ile tercüme edildiğini ve yapılan bu tercümeye iki 
tane resim ilave edilerek Tiflis’teki “Gayret” matbaasında basıldığını söyler. Çolpan daha 
sonra Mergilan şehrine yaptığı bir seyahat sırasında tesadüfen “Şehname”nin nazım ile 
yapılan tam bir tercümesine rastladığını, vaktinin az olmasından kaynaklı olarak yarım 
yamalak bir inceleme yaptığını söyler ve o inceleme sonucundaki gözlemlerini geniş bir 
biçimde paylaşır.
2.2.1.12.
 
 Tiyatro Eleştirilerine Önem (1927) 
Çolpan’ın kaleme aldığı “Tiyatro Eleştirilerine Önem” adlı bu yazı ilk kez 
“Zäräfşån” [Zerefşan] gazetesinin 1927 yılı 4 Ocak sayısında “Çolpan” imzası ile 
yayımlanmıştır. Yazı daha sonra “Ädäbiyåt Nädir?” [Edebiyat Nedir?] makaleler 
toplamında yeniden basılmıştır.
Çolpan, yazısına tiyatro hakkındaki ilerlemeden bahsederek başlamış ve tiyatronun 
ilerlemesine karşın tiyatro eleştirilerinin hiçde iyi bir ilerleme kat edemediğinden 
yakınarak devam etmiştir. Bu olaya ise “Zäräfşån” [Zerefşan] gazetesinin 425. sayısında 
basılan “Sürgün” adlı piyesin eleştiri yazısını örnek göstermiştir. “Bence o eleştiri değil, 

---

70 
sıradan bir izleyicinin sanattan uzak izlenimlerinden ibarettir” diyerek eleştirinin 
yetersizliğini vurgulamıştır. Çolpan yapılan eleştiri yazısının yetersizliğini ise piyesin 
temel eksikliklerinden ziyade sadece oyuncuların sergiledikleri performanslara göre 
değerlendirmesine dayandırır. Piyeste eleştirilmesi gereken tek şey oyuncuların ve 
rejisörün performansı değildir. Çolpan yazdığı bu yazıyla tiyatro eleştirisi konusunda 
yetersiz olduklarını ve tiyatroda ilerleme kaydettikleri kadar tiyatro eserlerini eleştirmek 
konusunda da gelişim göstermeleri gerektiği mesajını vermek ister.