Burjua sport harakati

Montenning  tarbiya  masalalariga  qarashlari.
  So`nggi  O`rta  asr  davrining  oxirgi 
yillarida  qadimgi  kishilar  obro`yigagina  emas,  balki  insonning  tabiiy  huquqlariga  ham 
murojaat qiladigan gumanistarlar paydo bo`ldi. Ana shunday yo`nalishdagi gumanistarlarning 
vakillaridan  biri  fransuz  Mishel  Monten  (1533-1592)  edi.  Monten  kishini  tarbiyalash  va 
o`qitishda  tarbiyalanuvchilarning  tabiiy  havaslariga  tayanar  va  ularning  qobiliyatlarini 
hisobga  olar  edi.  U  odamning  ma’naviy  va  jismoniy  tomonlarini  butunning  teppa-teng 
qismlari deb hisoblar va shuning uchun faqat aqlni emas, balki tanani ham tarbiyalash o`rtaga 
qo`yar  edi.  ―Jonni,  tanani  emas,  balki  odamning  tarbiyalaydilar,-  deganedi  u;  -ulardan  ikki 
narsa  qilmaslik  kerak;  binobarn,  Platon  aytganidek,  birini  ikkinchisisiz  tarbiyamaslik  kerak, 
lekin ularni, bir toqa shotisiga qo`shilgan ot singari, bir xilda olib borish kerak‖.
 
      Monten nozik-nihol tarbiya usullariga qarshi chiqdi. ―Unga (tarbiyalanuvchiga) hech 
qanday  erkalik  qilishga  hamda  kiyim  va  uyquning,  yeyish-ichishning  farqiga  borishga  yo`l 
qo`ymang,-degan edi u,  -uni chiroyli va shilqim bo`lishga emas, balki umuman baquvvat va 
kuchli yigit bo`lishga o`rgating‖.  
      Monten cherkov maktablarida o`rnatilgan zo`plash, jazo berish va formal intizomga 
qarshi  edi.  U  jismoniy  mashqlardan  yugurish,  sakrash,  kurashish,  qilichbozlik,  otda  yurish, 
raqsga  tushish,  sayr  va  sayohatlarni  tavsiya  qilardi.  U  o`z  Vatani,  ona  tilini  o`rganshga, 
amaliy faoliyat uchun kerkli bo`lgan ongli konkret mashg`ulotlarga da’vat etardi.  
Mishel  Monten  bolani  o'qitish  va  tarbiyalashda  uning  qiziqishlari  va  qobiliyatlarini 
hisobga olish zarurligini uqtiradi. Tanani tarbiyalash haqida «jonni, tanani emas, balki odamni 
tarbiyalaydilar», - degan, ya'ni ikkalasini (tan va ruhni) qo'shib tarbiyalash kerakligi xususida 
qat'iy hukm qilgan. Uning g'oyasi shundayki, bolani shilqim va chiroyli bo'lishga emas, balki 
umuman baquvvat va kuchli yigit bo'lishga o'rgatish kerak.