|
Tilning lug‘at tarkibi. Turkiy so‘zlar.
Tilning leksikasi tildagi barcha so'zlarni o'z ichiga oladi. Tilda bor bo'lgan barcha so'zlar uning lug'at tarkibini tashkil etadi. Tilda bor bo'lgan so'zlarning hisobi aniq emas. Har bir til o'zining lug'at tarkibiga ega bo'lib, yuz minglab so'zlarni o'z ichiga olgan. Eng mukammal tuzilgan lug'at ham barcha so'z larni qamrab ololmaydi. Chunki tilning asta sekin rivojlanish jarayonida uning lug'at tarkibi ham takomillashib boradi. Barcha yangi so'zlar yoki eski so'zlar lug'atdan o'rin olmagan bo'lishi mumkin.
Odatda lug'at tarkibidagi so'zlar ishlatilishiga ko'ra ikki guruhga bo'linadi: ko'p ishlatiluvchi so'zlar yoki faol lug'at va kam ishlatiluvchi so'zlar yoki nofaol lug'at. Ko'p ishlatiluvchi so'zlar barcha uchun tushunarli bo'lishi bilan ajralib turadi. Masalan, choy, non, ovqat,
Sof turkiy soʻzlar: adoq, yogʻ//ayoq, ayla-, aylan-, ayril-, ayru, ayt, aka, anga, angla-, anda, andoq, ancha, aro, asra-, asru, ato (ota), achchiq, aya-, barmoq, barcha, ber-, beri, berk, biz, biyik, bil-, bilan, bir, bir-bir, birdam, bir-, ikki, birla, birov, biror, bit-, biti-, bitikchi, bogʻla-, bogʻliq, boq-, bor, bor-, bora, bori, boricha, borcha, bos-, bot, bosh, bosh-, boshicha, boshqa, boshla-, boshlig', boshtin ayoq, bu, buz-, buzugʻlig', bukun, boʻl-, boʻlg'udek, bulut, burun, burungʻi, butmak,
Tilxat haqida gapiring va misol keltiring.
TILXAT.
Ma’lum bir shaxsdan yoki muassasadan pul, hujjat, qimmatbaho
buyumlar yoxud boshqa biror narsa olinganligini tasdiqlovchi rasmiy
yozma hujjat.
Tilxat birgina nusxada tayyorlanadi hamda pulli va qimmatbaho hujjat
sifatida saqlanadi.
Tilxatning asosiy zaruriy qismlari:
.Hujjatning nomi (Tilxat).
Matn:
Misol uchun
tilxat beruvchi shaxsning lavozimi, familyasi, ismi va ota ismi;
pul, hujjat, buyum yoki boshqa biror narsani beruvchi shaxsning
lavozimi, familiyasi, ismi va ota ismi (zaruriyat bo‘lganda muassasa nomi);
pul, hujjat, buyum yoki boshqa biror narsaning nomi va ularning
miqdori (zaruriyat bo‘lganda bahosi);
olinayotgan buyumning texnikaviy holati (agar u mashina, apparatlar
va sh. k. bo‘lsa).
Tilxat berilgan sana.
Tilxat muallifining imzosi.
Tavsifnoma haqida gapiring va misol keltiring.
Tavsifnoma -ma'lum bir shaxsning mehnat va ijtimoiy faoliyatini, shuningdek, uning oʻziga xos xislati va fazilatlarini aks ettiruvchi rasmiy hujjat.
Tavsifnoma muassasa ma'muriyati tomonidan o'z xodimiga bir qancha maqsadlar uchun (o'quv yurtiga kirishda, xorijiy mamlakatlarda ishlash va boshqa yumushlar uchun ketishda, lavozimga tayinlashda yoki shahodatlantirishda va boshqalar) beriladi.
Tavsifnomada xodimning jamoatchilik va xizmat faoliyati, uning ishchanlik va axloqiy sifatlari ham koʻrsatib oʻtiladi.
U
V
Verbal va noverbal muloqot
Yoqimli va shirin so'z bilan murojat qilishda, sanumiy tabassumda hamshiraning o'z bemorlariga g'amxo'rligi va diqqat-etibori ifodalanadi. Bemorlar bilan muloqot (kommunikatsiya)ning ikki xil usuli boʻlib, ularni albatta hisobga olgan holda o'z faoliyatini tashkil etishi lozim.
1. Verbal muloqot faol eshitish, savollar berish, javob qaytarish va reaksiya ko'rsatish san'ati.
• 2. Noverbal muloqot - gavda holati, yuz, (mimika), ifodasi, so'zlash ohangi va boshqalar. ko'z
• Verbal muloqot noverbal muloqot asosida amalga oshiriladi. Shuning uchun «insonning nimani
daptravolgunl emas, balki qanday gapirayotganligi
muhim>>dir deb bejiz aytilmagan
X
Z
Zangi, satil, sirg‘a, shuytip, kevotti so‘zlari qaysi uslubga xos?
ШЕВАГА ХОС
O’
O‘zbek tili va davlat qonunlari.
Mustaqillik sharofati bilan o’xbek tili – davlat e’tibor kuchaygi, ona tilimizning 1989 yil 21 oktabrda O’zbekiston Oliy kengashining XI sessiyasida O’zbekiston Respublikasining”Davlat tili haqida”giQonuni qabul qilindi. Bu qonun mustaqillikkaarafasida turgan davlatimiz hayotida unutilmas voqea bo’lib tarixga kirdi.1990 yil 19 fevralda O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Kengashining 101-sonli qarori bilan ushbu qonunni amalga oshirish bo’yicha davlat dasturi tasdiqlandi. Shu boisdan davlat dasturida ”Davlat tili haqida”giQonuni qabul etilgan kun “Ona tili kuni” deb e’lon qilindi/ (1-qism, 7-modda).Ushbu davlat tili haqidagi qonunning asl mohiyati:
qimmatini, huquqini, o’rnini tiklaydi.Qonunning 1-moddasida “O’zbekiston Respublikasining davlat tili- o’zbek tilidir” deb ko’rsatilgan. Shu bilan birga O’zbekiston o’zbek tilini butun choralar bilan rivojlantiradi va uning siyosiy, ijtimoiy, iqtisodiy va madaniy hayotining barcha sohalarida to’liq amal qilinishini ta’minlaydi, deb uqtiriladi (1-modda)
O‘quvchi, texnika, ofis, taraqqiyot, hokim so‘zlari qaysi uslubga xos?
PUBLITSISTIK USUL
Do'stlaringiz bilan baham: |
