3. Mavzuni asoslash

Gemoglobin sintezi

D. Shemin va boshka tadkikotchilarning samarali ishlari sababli gemoglobinning asosiy sintezi urganib chikilgan. Nishon utmishdoshlarning yordami bilan kursatilgan bo’lib, kushlardagi xujayrasiz eritrostitlar ekstrakstiyasidagi gem sintezi maxsus glistin, sirka va yantar kislotalar ishtiroki yortamida utkazilgan. Barcha azotning 4 ta atomi va uglerodning tetrapirol xalkasining 8 atomining manba gistin xisoblanadi. Kolgan 26 dan 34 uglerod atomining manbasi yantar kislota, yanada xam anikrogi sukstinil-KoA utmishdoshi bo’lib xisoblanadi.
Tirik organizmda tetrapirrol kimyoviy reakstiya sintezini ketmaketligini shartli ravishda kuyidagi stadiyaga bo’lish mumkin.
Birinchi bosq`ichda: sukstinil-KoA glistin bilan birikib -aminolevulinat kislotasini xosil qiladi.

Sukstinil-KoA+glistin→-aminolevulinat kislota +HS-KoA

Ikkinchi bosq`ichda: qondensastiyalangan ikkita -aminolevulinat kislota bilan monopirrol birikmasi birikib porfobilinogenni xosil kilidi.
Navbatdagi bosqichlari ko’p bosikli bo’lib, porfobilinogenning 4 ta monopirrol molekulasidan tetrapirol kompleksli protoporfirin IX xosil bo’ladi, bu bevosita gemning utmishdoshi bo’lib xisoblanadi. Sungi bosqichida protoporfirin IX molekulasiga temir birikadi va gemni xosil qiladi. Bu reakstiya uchun temir manbai bo’lim ferritin xisoblanadi. talokda, suyak kumigida va jigarda gemoproteni zaxira bo’lib tuplanadi. Yana shuni kursatiladigi gem sinezida ba’zi-bir kofaktorlar va vitamin V₁₂ va mis ionlari ishtirok etadi.

Temir almashinuvi

1. 
   Biokimyoviy jarayonlarda ishtirok etishi.
   

Bu kimyoviy mikroelement shunday biokimyoviy jarayonlarda ishtirok etadiki, elektronlarni tashish(stitoxromlar, jelezoseroproteidlar), kislorodni tuplashda va tashishda (mioglobin, gemoglobin) ishtirok etadi.
2. Fagostitoz jarayonida ishtirok etishi.

To’laqonlik fagastitoz jarayoni uchun organizmda me’yoriy temir moddasi bo’lishi kerak, bu yuqori faol tabiiy killerlar yordamida xujayraga yutilgan yirik kattik substratlarni zararsizlantirish jarayonida ishtirok etadi.

2.