3. Mavzuni asoslash

Organizmdagi suv taq`simotidagi albuminni vazifasi

Albuminning suvni qon bilan xujayralararo bushlik orasida taksimlashga ishtirok etishi muxim funkstiyasini tashkil etadi. Albumin malekulasida talaygina dikarboqsil aminokislatalar bo’ladi: rN 7,4 bo’lib turadiagn qonda albuminning manfiy zaryadi 18 ga teng. Shu tufayli qon plazmasida musbat zaryadlangan anchagina ionlar,
asosan Na⁺ ionlari ushlanib turadi va qon osmotik bosimining kattagina kattagina qismi yuzaga keltiradi.
Albumin umumiy miqdorining yarimidan sal ko’progi xujayralararo suyuqlikda bo’ladi, lekin uning qon plazmasidagi qonstentrastiyasi sal katarok bo’ladi, chunki qon xajmi xujayralararo suyuqlik xajmidan taxminan 4 barovar kam. Kapillyarlar utkazuvchanligi ortganda albumin kplab xujayrlararo suyuqlikka chikib turadi va uning osmotik bosim xosil kilishga kushadigan xissasi qonda kamayib, xujayralararo suyuqlikda ortadi.
Qon aylanishi izdan chikkan maxallarda xam qon aylanishning sekinlab kolishi tufayli xujayralararo bushlikka albuminning chikishi kuchayadi. Qondagi albumin qonstentrastiyasi buyrak kasalliklarida siydik bilan albumin chikib turishi oqibatida xam pasayib kolishi mumkin. Odam jigari bir kecha kunduzda 10-15g albumin sintezlanib, qonga chikarib turiladi. Ba’zi jigar kasalliklarida albumin sintezi ishdan chikadi. Ana shunday xolatlar uchun xam badanga shish kelishi xarakterlidir. Albuminning boshka bir muxim funkstiyasi moddalarni tashib etkazib berish. Albumin ko’pgina gidrofob moddalarni biriktirib oladi; biluribin va ba’zi gormonlar shu usulda tashiladi.

1. Eritrostitlar va gemoglobin. Gemoglobinni sintezi va uni boshqarilishi

Eritrostitlar qon xajmining 36-48% egallaydi. 1mm³ qonda 4-5 mln. eritrostitlar bo’ladi; katta yoshli odamning butun qonida 2,5* 10¹³ eritrostit bor. Eritrostitlar quruq moddasi massasining taxminan 95% gemoglobinga to’g`ri keladi, eritrostit o’zining kislorod tashib berish funkstiyasini xudi shu gemoglobin tufayli amalga oshiradi.
Qondagi gemoglobining umumiy miqdori 13-16g/dl ni tashkil etadi. Eritrostitlarning qon yaratuvchi stvol xujayralaridan rivojlanib etilib chikishi prostessidagi retikulostitlar bosqichida yadrosi bilan xromatin yo’qoladi.
Retikulostitda talaygina globinga taalluqli mRNK bo’ladi va bunday retikulostit faollik bilan gemoglabinni sintezlab boradi; sungra retikulastitning eritrostitga aylanishida RNK va ribasomalari parchalanib ketadi; mitoxondriyalari xam yo’qoladi.
Eritrostit 110-120 kun umr kuradi, kata yoshli odam organizmida xar kuni 2*10¹¹ eritrostit parchalanib boradi va xuddi shunchasi yangidan paydo bo’lib turadi. 10 yil davomiida xosil bo’ladigan eritrostitlarning umumiy massasi taxminan odam tanasining butun massasiga teng keladi.