1. Karamdosh sabzavotlarning ahamiyati, tarqalish tarixi. Karam turlarining inson salomatligi muxofazasida axamiyati. Oq bosh karamning yetishtirish texnologiyasi

Oqbosh karamni bevositako‘chatsiz urug‘dano‘stirish.Karamniurug‘danekishdako‘chatetishtiriladiganjoybo‘shaydi, urug‘begonao‘tlardantozaerlargaekilgandaesamehnat sarfi anchatejaladivamahsulottannarxiarzonlashadi.Bevosita urug‘dano‘sgankaramningildizibaquvvatbo‘ladi, yergachuqur kiradi, buesa o‘simlikningoziq vasuvbilanta’minlanishiniyaxshilaydi.
Tupbargdanchiqqan dag‘al, qattiqbarglar, o‘simliknikaram shirasi, karam kuyasi, garmselvaqora sovuqlargachidamli qiladi.Ko‘chat qilmay, urug‘dano‘stirilgankaramningshilliq bakteriozkasalligibilankam kasallanishi aniqlangan.Bevositaurug‘dano‘stirilgan o‘rtagikaram hosili ko‘chatqilingankaramnikidan qolishmaydi, aksinchako‘p hollarda yuqoribo‘ladi.
Bevositaurug‘dano‘stirishningkamchiligishuki, bunda karam dalani uzoq vaqtband qiladi, natijadabarvaqthosil olishvakaram ekilgan yerlargatakroriyekinekishimkoniyatibo‘lmayqoladi.Bundantashqari, urug‘dano‘stirishdayoshmaysalarbirmunchasusto‘sadi. Shuning uchun ham u qatqaloqvabegonao‘tlardananchaqiynaladi.
O‘zbekistondao‘rtagikaram yetishtirishuchun urug‘nibevositadalaga ekishtavsiyaetiladi, chunkiko‘chatidano‘stirilganidakaram shiradanhamda yuqoriharoratdanzararlanadivakamhosil beradi. Urug‘danekishuchun o‘rtapisharyokio‘rtakechpisharnavlardanfoydalaniladi.
Ekishuchun begona o‘tlardantoza, yaxshilabtekislanganuchastkalartanlanadi. Karamurug‘imartningikkinchiyarmi yokiapreldasug‘orilganegatlargaqo‘ldayokiseyalkalarbilanekiladivabir yo‘la egat olibsuv qo‘yiladi.Maysalarnitezvabirtekisdaqiyg‘osundiribolishhamdayosho‘simliklaryaxshi oziqlanishiuchun urug‘larnidrajilashyokiularnichirindibilan aralashtiribekishtavsiyaetiladi.
Ekishnormasi - seyalka bilanekilgandahargektar yerga1,8-2 kggacha
urug‘sarflanadi.Urug‘largranullangansuperfosfat yokiammofos bilan 1:5 nisbatdaaralashtirilsa, ekishnormasini1kggachakamaytirishmumkin. Urug‘1,5-2 smchuqurlikkako‘miladi.
Bevositaurug‘dano‘stirilayotgankaram tuplariningqalinligiko‘chat qilingankaramnikibilanbirdekbo‘lishilozim.
Urug‘ekilgandanko‘karibchiqishgacha, bir-ikkimarta urug‘suvi beriladidastlabkichinbargchiqargandaesabirinchimarta yagonalanadi. Bundahar uyada3-4 tadansog‘lombaquvvato‘simlikqoldiriladi, qatorlabekilgan karamlar ko‘ndalangigakultivatsiyaqilinadi.So‘ngrao‘simliklarqo‘lda yagonalanadi.Yagonaqilishdayulibolingano‘simliklarniurug‘iunibchiqmay qolgan yerlargaham,boshqajoylargaham o‘tkazishmumkin.
Maysalar2-4 chinbargchiqargandaikkinchi, ya’nioxirgimarta yagona
qilinib,bunda xaruyadabittadano‘simlikqoldiriladi.
Bevositaurug‘dano‘stirilgankaram ekinidagibegonao‘tlarniyo‘qotish
vabunda samaraligerbitsidlarniqo‘llash yaxshi natijaberadi. Ekin keyinchalik odatdagichaparvarishqilinadi.