Hotam Umurov adabiyot qoidalari

Asar qurilishida tutgan o‘rniga qarab obrazlar quyidagicha turlarga bo’linadi:

1. Asar voqealarining markazida turib, asar sujetini harakatga keltiradigan va oxirigacha rivojlantiradigan, asar bosh g‘oyasini o‘zida tashiydigan shaxslar Bosh obraz yoki Bosh qahramon deb yuritiladi.

Jumladan, XX asr boshida o‘zbek xalqi o‘zini qanday taniganini ko‘rsatish „Qutlug‘ qon“ ( Oybek)ning bosh g‘oyasidir. Ana shu g‘oyani o‘zida tashigani va asarning boshidan oxirigacha ishtirok etgani uchun Yo’lchi romanning bosh qahramoni sanaladi. Xuddi shuningdek, Otabek ,,O‘tgan kunlar“ (A. Qodiriy)ning, Po‘lat „Qudratli to’lqin“ (Sh. Rashidov)ning, Avaz „Qora ko‘zlar“ (P. Qodirov)ning, Ahmadjon „Davr mening taqdirimda“ (A. Muxtor) ning bosh obrazidir.

2. Badiiy asarda ma’lum bir g‘oyani (asardagi bosh g‘oyaning kichik bir bo’lagini) ifodalovchi, sujet davomida bir-ikki ko‘zga ko‘ringan obrazlar epizodik yoki yordamchi obrazlar deyiladi.

Jumladan, ,,O‘tgan kunlar“ romanidagi Qovoq devona, Usta Farfi, Rahmat, Ahmadxon, Komilbek kabilar epizodik obrazlardir.

Usta Farfi romanda bir epizodda ko‘rinadi va Otabek bilan usta Olimni „Komilbekning qotili Homid“ ekanligiga ishontirish, Kumushning xaridori, uni o‘ziniki qilishga harakati borligini bildirish uchun, „bu bir it, tomdagi luqmani o‘zi ham yemaydi, boshqaga ham yedirmaydir, naq itning o‘zi!“ deya Homidni xarakterlash uchun, Otabek hayotidagi fojialarning manbayini, Homidning yordamchisi Sodiq usta Olimga qo‘shni ekanini ta’kidlash uchun kiritiladi. Bu vazifani o‘tab bo’lgach, romanning keyingi voqealari tasvirida ko‘rinmaydi. Shunga asosan u yordamchi obrazdir.