Хизмат кўрсатиш соҳаси мазмун моҳияти ва иқтисодий асослари. Хизматлар соҳасиниг ўзига хос хусусиятлари

Хизматнинг табиати ва моҳияти

Замонавий маҳаллий ва хорижий иқтисодий адабиётларда "хизматлар"ни аниқлашнинг учта асосий ёндашуви мавжуд. Биринчи ёндашувни соҳа деб аташ мумкин, унга мувофиқ хизмат кўрсатиш соҳаси тегишли мутахассислик соҳаларини ўз ичига олади.

Иккинчи ёндашувга кўра, "хизмат" тушунчаси муқобил усул билан шакллантирилади, яъни мол — мулкка хос бўлган нарсаларга қарама-қарши хусусиятлар ва белгилар умумлаштирилади. Ушбу ёндашув оддий, аммо у зиддиятли натижалар беради, чунки турли хил белгиларнинг кўплаб комбинация вужудга келиши мумкин.

ХХ аср 80-йилларига келиб учинчи ёндашув кенг тарқалиб, унга кўра "хизмат" таърифи энг умумий хусусиятларининг аралашмасига асосланган ва ўзига хос хусусиятларни акс эттирувчи энг аниқ хусусиятлар муайян хизмат турларига тайинланган. Ушбу ёндашув ҳозирги вақтда ўз аҳамиятини сақлаб қолмоқда, гарчи илмий ва технологик тараққиётдан келиб чиққан кўплаб хизматлар аралаш хусусиятларга эга.

Иккинчи ва учинчи ёндашувлар назарий ва амалиётда энг кўп қўлланилади, бу уларни диққат билан кўриб чиқиш зарурлигини белгилайди.

Хизматнинг табиатини тушуниш учун уни моддий бойлик (товар) билан асосий одатда техник-ташкилий ва иқтисодий хусусиятларга солиштириш катта аҳамиятга эга.

Жадвалдан кўриниб турганидек, одатда хизматнинг муҳим хусусияти унинг номувофиқлигидадир. Номувофиқлиги сабабли хизмат фаолияти номоддий тарзда фойдали таъсир қилади. Фойдали таъсир тўғридан-тўғри одамларнинг эҳтиёжларига мос келадиган хизматни қондириш даражасида намоён бўлади ва уларнинг субъектив ҳислари, ҳис-туйғулари, ҳиссий тажрибалари орқали қабул қилинади.

Оддий моддий бойликлар(товарлар)	Оддий хизматлар
Ҳис қилиш	Ҳис қилмаслик