Hdp lc hdp learning center

Nazariy qism
11. Planametriya haqida asosiy tushunchalar
Geometriya – bu amaliy matematikaning bir qismi bo’lib ko’pincha insonlarga kreativ fikrlashni o’rgatuvchi fan bo’lib xizmat qiladi. Geometriya so’zining ma’nosi – “yerni o’lchayman” deb tarjima qilinadi va algebra fanidan farqli ravishda har qanday qoida, formula aniq o’lchovlarga asoslangan bo’lib amaliy hayotda ko`z bilan ko`rib qo`l bilan ushab bo`lishlikni talab qiladi. Faqatgina aksiomalar isbot talab qilmaydi(nuqta, to’g’ri chiziq va tekislik).


Geometriyada quyidagi asosiy tushunchalar mavjud:

1) Nur – bir tomondan chegaralangan to’g’ri chiziq.

2) Kesma – ikki tarafidan chegaralangan to’g’ri chiziq.
3) Burchak – ikki nur orasidagi qayrilish.


11.1 Burchaklar turiga ko’ra to’rt turga bo’linadi:
1. O’tkir 2. To’g’ri 3. O’tmas 4. Yoyiq burchak


11.2 Qo`shni burchaklar.
Tekis burchakni biror nur yordamida ikkita burchakka ajratish mumkin. Bu ikki burchak o`zaro qo`shni burchaklar deb aytiladi va ularni yig`indisi 180 gradusga tengdir.
Mavzuni o`zlashtirish uchun misollar
1. Qo’shni burchaklardan biri ikkinchisidan katta. Shu qo’shni burchaklarni toping.
2. Qo’shni burchaklardan biri ikkinchisidan ga katta. Shu qo’shni burchaklarni toping.
3. Ikkita to’g’ri chiziqning kеsishishidan hosil bo’lgan qo’shni burchaklarning gradus o’lchovlari 3:7 nisbatda bo’lsa, shu burchaklarni toping.
4. Qo’shni burchaklardan biri ikkinchisidan 4 marta kichik bo’lsa, shu burchaklardan kattasini toping.
5. Soatning minut mili 9 minutda nеcha gradusga buriladi?


11.3. Uchburchaklar va ularning turlari
Uchburchaklar ikki xil xususiyatga ko`ra turlarga bo`linadi.
1. Tomonlariga ko`ra


Muntazam Teng yonli Turli tomonli