Hayvonlarning tuzilishi

3. Hayvonot dunyosi sistemasi. Biologiyada organizmlar o‘xshashligi va qarindoshligiga asoslanib organizmlar alohida guruhlar – taksonlarga ajratib o‘rganadi. Bu jarayon klassifikatsiya deyiladi. Hayvonlami taksonlarga ajratish, ya’ni sistemaga solish bilan sistematika fani shug‘ullanadi. Hayvonlaming zamonavay sistematikasida morfologik bclgilar bilan bir qatorda fiziologik, genetic, biokimyoviy, embriologik, ekologik, geografik belgilardan ham foydalaniladi.

Hayvonlar sistematikasida asosiy taksonlar тип (Phylum), sinf (Classis), turkum (Ordo), oila (Familia), urug‘ (Genus) va tur (Species) hisoblanadi. Ular orasida tur eng kichik, tip esa eng yirik takson hisoblanadi. Bitta turga kiruvchi hayvonlaming tuzilishi va hayot kechirish tarzi o‘zaro o‘xshash bo‘lib, umumiy arealni egallaydi. Muayyan tur o‘zining morfologik, fiziologik, ekologik va irsiy xususiyatlari bilan boshqa turlardan farq qiladi. Bir turning individlari bir-biri bilan erkin chadshadi va ularning nasli serpusht bo‘ladi.

Bir qancha belgilari bilan o‘zaro o'xshash bo'lgan turlar bitta urug'ga, urug’lar o‘z navbatida oilalarga, oilalar turkumlarga, turkumlar sinflarga, sinflar tiplarga birlashtiriladi. Zamonaviy klassifikatsiyada sistematikaga olam (Divisio) va dunyo (Regnum) kabi oliy tushunchalar ham kiritilgan. Chunonchi, barcha tiplar bitta hayvonot dunyosiga kiritiladi. Hayvonot dunyosi esa prokariotlar, zamburugMar va o'simliklar dunyosi bilan birga organik olamni tashkil etadi.
Hayvonot dunyosi (Zoa) bir hujayralilar va ko‘p hujayralilar kenja dunyosiga ajratiladi. Tiriklikning xilma-xilligi Hayvonot dunyosi sistemasini yanada takomillashuviga olib keldi. Zamonaviy sistemikada asosiy taksonlar nomiga qo‘shimcha katta (suber) va kenja (sub) tushunchalari, masalan, katta oila (Superfamilia), kichik oila (Subfam ilia), katta sinf (Superclassis), kenja sinf (subklassis) va hakozo. Umurtqasiz lar zoologiyasi kursida hayvonlaming 24 tipidan Chalaxordalilar va Xordalillar tashqari 22 tipga mansub hayvonlar o‘rganiladi. Chalaxordalilar va Xordalillar tiplaii umurtqalilar zoologiyasi kursida o'qitiladi.