Hayrat ul-Abror (I- qism) Alisher Navoiy

Hayrat ul-Abror (II- qism) 
Alisher Navoiy 
 
74 
http://ziyonet.uz/ 
— Bu naqadar mashaqqatli mehnat! Qanoat xazinasi mening hamrohimdir. Kimga 
Tangri ehson bermoqchi boʻlsa, tosh oʻz-oʻzidan yorilib, uning ostidagi ehson oʻz egasini 
topishi mumkin. 
U yoʻlga tushib, tong otguncha yurdi, ertalab qarasa, bir shaharning chetiga kelib qolibdi. 
Shaharga kiradigan yoʻl koʻp ekan. Lekinu shu shaharga birinchi boʻlib kirdi. U 
darvozaga yaqinlashib borganida, har tomondan odamlar chopib kela boshladi. Bu yer 
aholisining rasmi boʻyicha, podshoh mangulik yurtiga safar qilgan boʻlsa (oʻlsa), shahar 
xalqidan buni sir tutishar ekan. Sahar vaqtida kim shaharga oldin kirsa, uni taxtga 
oʻtqazib, boshiga toj kiydirib, qoʻliga uzuk taqishar ekan. Oʻsha rasm boʻyicha, uni ham 
davlat kishilari va askarlari mamlakat va sipoh ustidan podshoh qilib koʻtardilar. 
Boshiga mashaqqatni ortib olgan doʻsti boʻlsa, boylik havasiga berilib, mehnat bilan oʻz 
jonini rosa qiynadi, toshni boshqa tomoniga aylantirdi. U yerda yozilgan xatga qarab, uni 
oʻqidi: 
«Kim xomtama boʻlsa, u dunyoda doim azobda», deb yozilgan ekan. 
Uni qanoat mamlakatga podshoh qildi; buni tamagirlik azobi xor-zor etdi. 
Ey Navoiy, birovdan uch pul tama’ qilma: oʻzingda bor boʻlsa, uni boshqaga bersang, 
shu -karamdir. 
Ey soqiy, men sening bodangdan tama’ qilaman, xolos. Bu ozod odamdagi ochkoʻzlik va 
tama’ni yoʻqotadi. Uning bir qultumi bilan meni yoʻlga boshla; qanoat mulkiga shoh qil! 
XXXVI - Sakkizinchi Maqolat 
Vafo haqidakim, «vafo» soʻzining «vov» harfi «semurgʻ» soʻzidagi «sin» harflning 
oʻndan bin son e’tibori bilan «vov» - 6 ga teng boʻlgani kabi yashirindir, «fo»si Qof togʻi 
ostidagi «fo»dek ayon va «alif»i «kimiyo» soʻzining oxiridagi «alif»ning oʻzidir; nuqta 
esa dunyodagi eng aziz (nomi boru oʻzi yoʻq) oʻsimlik (mehrigiyo) chanogʻidagi 
(kamyob) urugʻdir; ushbu vafoga yetishishni istagan kishining ishi suv ustida 
yugurishdek va tuprogʻ ustida kema haydashdek boʻlmagan ishdir 
Osmonning toʻqqiz qutisi boʻlib, hammasi zar bilan ishlangan; ularning ichida yuz 
minglab qimmatbaho durlar bor. Undagi har bir durning yorugʻligi farogʻat sham’idir, 
oddiy dur ham emas, sham ham emas, kechani yorituvchi durdir. Uning har bittasining 
qiymati butun bir konning bahosidan, konningina emas, butun borliq va makonning 
bahosidan ham ortiq. «Osmonlar» deb nom qoʻyilgan bu narsa pok gavhardek yuz 
minglab yulduzlarga ega. Ularning birontasi boshqasidan pastroq deb fikrlashga aql 
ojizlik qiladi. 
Bunda xayol qilish mumkin boʻlgan javharlarning hammasi.bor boʻlib, aql javhari 
shunday savol beradi: 

---