Hayrat ul-Abror (I- qism) Alisher Navoiy

Hayrat ul-Abror (II- qism) 
Alisher Navoiy 
 
31 
http://ziyonet.uz/ 
Goh xonaqohda shayxning gapi bilan toat-ibodatga yuz tutganlar yoniga chekinish kerak, 
goh yoʻqlik mayxonasiga mast boʻlib kirib, mugʻbacha oldida butparastlik qilish zarur, 
goh sham’ atrofida parvonadek aylanish, goh biron pari ishqida devona boʻlish, goh 
visolga erishib, aysh qilish, goh firoq oʻtida kuyish kerak. Agar kumush badan, injiq bir 
ma’shuqaga uchrasang, u goh shirin xanda qilsa, goh shoʻringni quritadigan qiliqlar qilsa, 
dardu balo togʻida Farhod boʻlish kerak, tirnogʻlarni poʻlat teshaga aylantirish zarur. 
Yoki oy yuzli shunday bir dildor uchrasaki, u malohat dashtidagi Layliga oʻxshasa, uning 
ishqida falakday sarson-sargardon boʻlib, dard biyobonida Majnun boʻlish ham kerak. 
Oʻtda samandar kabi chidab turish, suvga esa gavhar kabi shoʻngʻish ham kerak. Gavhar 
sochadigan bulut havosiga gʻarq boʻlib, xazinadek tuproq ichida koʻmilib yotish lozim. 
Bunday odam bormagan, tariqat yoʻlini rivojlantirmagan vodiy qolmasin. 
Kamolot kasb etmagunga qadar bunday odam hamma xolatlarni boshidan kechiradi. 
Dunyoda hamma narsani koʻrib, uni egallaydi, shundan soʻnggina u «olami kubro» 
laqabiga sazovor boʻladi. Shu olam sari kimga yoʻl ochilgan boʻlsa, oʻsha odam dunyoda 
haqiqiy «ahli dil» sanalishi kerak. Mexribonlik xazinasi kimgaki nasib boʻlgan boʻlsa, 
xalifalik ham oʻsha odamga tegishlidir. Safo taxti uning oʻltiradigan joyi boʻlib, uni 
sofkoʻngil soʻfiy deb atash lozim. Uning yoʻlida jonu koʻngulni fido etish, jonu 
koʻnguldan unga topinish zarur. 
Agar uning etagini ushlash imkoni boʻlmasa, u vaqtda uning etagidan bittagina ip 
Navoiy tomon tushsa nam yetarlidir. 
XVIII - Birinchi Hayrat 
Koʻngulning nomavjudlik tunidan qutulib, mavjudlik tongiga xamnafas boʻlib, malaklar 
olami bahoristonining rang-barang koʻrinishi yuz berganda, xilma-xil daraxtlarini 
tomosha qilishi va ularning «Sabbaha ismi rabbikal - a’lo» amri bilan haqiqiy Qayyum 
tasbihiga mashgʻul ekanini bilib dimogʻi bogʻida hayrat gullari ochilgani va u gullar atri 
dimogʻiga urilib, bexush yiqilgani 
Ey soqiy, tong otdi-ku, quyosh chiqdi, bir mehribonlik koʻrsatib, menga quyoshdek 
keladigan qadah tut. Tong qushi tong otganini xabar qildi, bir-ikki qadah sahargi may 
ichay. Tongda safolik mayidan mast boʻlib, nola qilayotgan tong qushiga joʻr bolay. 
Saharning ipak pardasidan oltin iplar tarala boshlashi bilanoq tun pardasining iplari 
chidash bera olmay koʻzdan gʻoyib boʻldi. Falakning toqiga taqdir qalami «Vash-shams» 
va «Vaz-zuho» oyatlarini yozdi. Shu payt tong soʻfisi ham paydo boʻlib, osmon boʻylab 
nurdan joynamoz yoydi. Qora tuproq tun qoraligi qoldiqlarini tong supurgisi bilan 
supurib tozaladi. Osmon shu lahzaga qadar yer yuziga qora mushk zarralarini sepib 
kelgan boʻlsa, endi e’sha mushk ustiga hidli oq zarralarni sepa boshladi. Nilufarrang 
osmon tepadan shabnamlar yogʻdira boshlaganda, sahar bogʻida sarigʻ lola ochila 
boshladi (ya’ni quyosh chiqa boshladi). Obnusdan yasalgan panjara oq soʻngakka 

---