|
40
Vijdon. Abduqayum Yo‘ldosh
I
Bilaman, u begona eshiklardan cho‘chiydi. Osmonu falakda joylashgan,
ayvonidan qaralganda odamning ko‘ngli ozib ketadigan bir xonali beton
katalagimning na dermatin qoplangan va na raqam bitilgan g‘aribona eshigini
tanib olgan; faqat shu yerga kelgani-kelgan.
Soat mili o‘n ikkidan oshib, yo‘lak suv quyganday jimib qolgan, yoqimsiz
g‘uvillashi asabimni qaqshatadigan liftning uni o‘chgan mahal, balki, undan
ham kechroq, muzday ko‘rpaga o‘ranib, ko‘zlarimni katta-katta ochgan ko‘yi,
saqichday quyuq zulmat bag‘rida biron nimani ilg‘ab olishga bo‘lgan
urinishlarim behuda ketayotgan palla yalang oyoqlarning marmar zinalarga
ohista bosilayotganini sezaman. O‘zimni chalg‘itishga qanchalik harakat qilmay
– quloqlarimga paxta tiqib, boshimni yostiqqa burkab olsam-da, chalakam-
chatti biladigan duolarimni pichirlab takrorlay boshlasam-da, qachonlardir
boshimdan o‘tkazgan shavqli onlarimni tasavvurimda qayta jonlantirib
huzurlanmoqchi bo‘lsam-da – bari besamar; ehtiyotkorona bosilayotgan qadam
saslari yaqinlasha-yaqinlasha, nihoyat, eshigimga kelib taqalganini his qilaman,
shu his barobarida seskanib ko‘z ochgan mubham vahimadan majolsizlanib,
to‘xtab qolguday ahvolga tushadi yuragim. Dastlab bunday chog‘lari amallab
o‘rnimdan turardim-u, shosha-pisha uydagi bor chiroqlarni yoqib chiqardim;
so‘ng bunga qanoat hosil qilmay magnitofonni chinqirtib qo‘yib, charog‘on
xona o‘rtasida o‘tirib olgan ko‘yi papiros tutuniga ko‘milgancha o‘zim bilan
o‘zim shoshqol o‘ynashga tushib ketardim. Lekin suv ostida bosim ta’siridan
qutulib bo‘lmaganiday, ko‘ngilga sirg‘alib kirib ulgurgan qutqu ilonini sitib
chiqarishga ilojsiz ekanimni anglagach bu benaf ovoragarchilik o‘z-o‘zidan
barham topdi.
Bilaman, u eshikka mahkam qapishib olgan, ichkarida «tiq» etgan tovush
chiqsayam eshitishga qodir; shu bilan birga, u juda toqatli, hali biron marta
bo‘lsin sabrsizlik ko‘rsatgan emas, mudom kutgani-kutgan; benihoya boodob
ham, shaharda tungi o‘n birdan keyin tuqqan onang kelsayam eshikni
ochmaslikka qonun yo‘l berishini bilsa kerakki, hali biron marta bo‘lsin
qo‘ng‘iroq tugmasini bosgan emas, biron marta bo‘lsin eshikni taqillatgan emas,
gohi-gohidagina jur’at qilib eshikni tirnab qo‘yadi, shunda mushuk gilamni
tirnagandagiga o‘xshash shitirlash eshitilib qoladi, xolos; lekin uning bu
qilig‘ida izchillik yo‘q, eshik tirnashlar oralig‘i ba’zan chorak soatga yetmasa,
ba’zan bir-ikki soatdan ham oshib ketadi.
Bilaman, u nafaqat begona eshiklardan, begona odamlardan ham cho‘chiydi.
Tasodifan pod’ezd eshigi ochilib-yopilib qolguday bo‘lsa yo tepadagi mallasoch
41
xonimning xushtorlaridan birontasi o‘tib qolguday bo‘lsa, u baayni qip-
yalang‘och holida nomahramlar ko‘ziga tushib qolish ehtimolidan o‘takasi
yorilgan mohpora oyimqizday jon halpida o‘zini lift yonidagi axlatlar
tashlanadigan bir quloch quvurning orqasiga oladi. Xudoyim-ey, shunda men
endi uning muzday, badbo‘y hid anqib turgan quvurga qapishgancha titrab-
qaltirab turishi, og‘ir-og‘ir nafasini zo‘r berib ichiga yutishga urinayotganini
shundoq ko‘z oldimga keltiraman-u, badxohlik bilan quvonib qo‘yaman. Meni,
ayniqsa, uning shu holatda yarim soat, hatto ortiqroq fursat harakatsiz qotib
turishi zavqlantiradi, go‘yo ortimdan quvlab kelayotgan, yetay-etay degan
raqibimni ilgaritdan maxsus tayyorlangan tuzoqqa tushirib qo‘yib, endi uning
ayanchli pitirlashini gerdayib kuzatayotganday lazzatlanaman, lablarimni yalab
qo‘yarkanman, unsiz pichirlayman: «O‘l-a, bu kuningdan…»
Vaqt esa shuvillab o‘tadi. Ko‘ngilni bir fursat yayratgan intiqom safosi o‘rnini
ishtiboh, hadik safrosi qayta egallay boshlaydi; yantoqzor ichida yurilganday
qo‘rqa-pisa qo‘yilgan, tortinchoq yigit ilk bor suyuklisining qo‘llarini
o‘pgandagi singari jur’atsiz qadam saslarini eshitaman va amin bo‘lamanki, u
yana kelib eshigimga qapishib oladi. Men qo‘rqaman. Ayni soniyalarda
qaylardadir –olis-olislarda, nainki xush, hatto eng noxush manzillarda ham
paydo bo‘lib qolgim kelaveradi; kimlar bilandir, nainki qadrdonlarim, hatto
ag‘yorlarim bilan ham davralarda o‘tirishga hozirman, nainki yoqimli, hatto eng
ahmoqona mavzularda bo‘lsa-da tinmay gaplashaversam-gaplashaversam,
tonggacha og‘zim tinmasa deyman; eng iflos, eng og‘ir, chaqib tashlaydigan
jismoniy yumushlarni topshirishsa deyman, ishqilib, shu la’nati qora qutidan
qutulsam bas; ishqilib, gapgami-ishgami alahsib vahimali o‘ylardan chalg‘isam
bas; ishqilib, ishlay-ishlay, itday charchab, tilim bir qarich osilib qolsa-yu,
o‘ylashgayam madorim yetmay yotgan joyimda o‘likday qotib uxlasam bas,
tush ko‘rmasam bas, bosinqiramasam bas… Lekin istak bilan faoliyat o‘rtasida
ulkan jar yastanib yotibdi, ko‘zlarimni chirt yumib, qa’riga chorlovchi bu jardan
sakrab o‘tish o‘rniga qimir etmay yotaveraman, loaqal yonboshimga ag‘darilib
olishga yuragim dov bermaydi; uydagi yaldo zulmatiga izsiz-ovozsiz singib
ketishni istayman, u mening xonada ekanligimni fahmlamasligini, falokat bosib
fahmlab qolgan taqdirda ham meni mast uyquda ekan deb o‘ylashini
xohlayman, shu xohish izmida ora-sira yolg‘ondakam xurrak otib qo‘yaman,
ayniqsa, xurragim bilan bir soniyaga to‘g‘ri kelib qolganida eshik tiqirlashining
darhol to‘xtashini ko‘rib quvonib ham qo‘yaman, o‘zimning ojizona
topqirligimdan o‘zim mamnunlik tuyib, go‘yo sayyodimni yana bir bor katak
qafasga qamab qo‘yganday tilimni chiqarib uni rosa mazax qilgim, uzun xivich
bilan ko‘tarilib-tushayotgan och biqinlariga turtib-turtib qo‘ygim keladi…
O‘, o‘zingni avrab-ovutish o‘zgalarni avrab-ovutish singari oson va umrzoq
kechsaydi!..
Do'stlaringiz bilan baham: |
