Hayot faoliyati xavfsizligi (O`quv qo`llanma) toshkent 2019



Download 6,65 Mb.
bet74/147
Sana06.03.2022
Hajmi6,65 Mb.
#485007
TuriУчебное пособие
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   147
Bog'liq
HFX-amaliy (2)

Portlashga xavfli aralashma miqdorini hisoblashda quyidagi mulohazalarga e'tibor beriladi:
1) apparatlarning biridan avariya natijasida bino xonasiga xavfli moddaning katta miqdori to’kilishi mumkin;
2) apparatdagi hamma modda tashqariga chiqariladi, bir qismi esa avariya tizimi orqali boshqa idishga o`tkazib yuboriladi;
3) ta'minlovchi trubalardan birida modda to`kilishi xavfi yuzaga keldi va bu oqimni to`xtatib qo`yish davrida ma'lum miqdorda to`kilishi mumkin, avtomatik ravishda to`xtatganda 2 min, qo`lda to`xtatganda 15 min;
4) to`kilgan suyuqlik yuzasida bug`lanish hosil bo`lishi mumkin. Bunday hollarda to`kilgan suyuqlik yuzasini hisoblaganda, agar ma'lumotnomalarda shunga tegishli ma'lumot yo`q bo`lsa, 1 m2 yuzaga 1 L suyuqlik yoyiladi deb hisoblanadi;
5) normal sharoitda idishlarning ochiq yuzalaridan va yangi bo`yalgan yuzalardan bug`lanishni e'tiborga olish lozim;
6) suyuqliklar va suyultirilgan gazlarning bug`lanish davrlari, shu suyuqlik va gaz to`la bug`lanishgacha o`tgan vaqt hisoblanadi, ammo bu vaqt 1 soatdan oshmasligi kerak;
7) muhitda portlashga xavfli aralashma hosil bo`lishi aralashma alangalanishining quyi chegarasiga qarab belgilanadi. Bu zapas koeffitsiyenti 1,5 deb qabul qilinadi;
8) hamma hollarda sanoat korxonasi xonasining bo`sh hajmi, ya'ni mashina va mexanizmlar o`rnatilmagan hajmi hisobga olinadi yoki xonaning umumiy geometrik hajmining 80 foizi deb qabul qilinadi.
Mashina va mexanizmlardan to`kilib, bug`lanish natijasida portlashga xavf tug`diradigan miqdor hosil qiladigan gaz aralashmasining alangalanishning quyi chegarasidagi hajmi quyidagi formula ordamida aniqlanadi:
Vsm=1.5G/Cqch
bunda, Cqch—modda alangalanishning quyi konsentratsiya chegarasi, g/m3; G—binoga tarqalib ketgan modda miqdori, g.
G=Ga+Gt
bunda, Ga—apparatdan to`kilgan modda miqdori, g; Gt—quvurlardan to`kilgan modda miqdori, g;
Agar xona avariya shamollatish tizimiga ega bo`lsa va tizim puxta ishlovchi avtomat yurgizish tizimiga ega bo`lsa, unda xonaning bo`sh hajmini nt+1 marta ko`paytirib qabul qilinadi
Bunda, n - avariya shamollatishi ta'minlayotgan havo almashish darajasi; t - avariya rejimining ishlash davri, soat.
Sanoat korxonalarining gaz va suyuqlik bug`lar bo`yicha portlashga xavflilik toifalarini quyidagi tartibda aniqlanadi:
1. Apparatdan to`kilib bug`lanish natijasida, 1,5 xavfsizlik koeffitsiyentini hisobga olgan holda alangalanishning quyi zichlik chegarasida portlash uchun xavfli hajmi aniqlanadi;
2. Sanoat korxonasi xonasining mashina-mexanizmlar bilan to`ldirilmagan bo`sh hajmi aniqlanadi;
3. Avariya shamollatish rejimi aniqlanadi;
4. Hisoblab topilgan portlovchi aralashma hajmini xonaning bo`sh hajmiga nisbatan to`ldirilish foizi aniqlanadi;
5. Agar hisoblab topilgan gaz havo aralashmasi xona hajmining 5 foizidan ko`p miqdorini egallasa, bunda bu sanoat korxonasi portlashga va yong`inga xavfli toifaga kiradi;
6. Sanoat korxonasi xonasining 5 foizdan ortiq hajmini to`ldiradigan portlashga xavfli parning havo bilan aralasiimasini ta'minlaydigan suyuqlikning bug`lanish davrini aniqlaymiz
5%* 24VxCqch (k P m F),
bunda, 24—bug`larning portlashga xavfli xona hajmining 5 % ni ta'minlash darajasini ko`rsatuvchi yig`indi koeflitsiyenti; Vx— xonaning jihozlardan bo`sh bo`lgan hajmi, m3; Cqch—moddaning alangalanish quyi konsentratsiya chegarasi; g/m3; k—suyuqlik yuzasidagi bug`lanishning borishiga ta'sir ko`rsatadigan harorat va havo harakatiga bog`liq bo`lgan koeffitsiyent. P—to`yingan bug`lar bosimi (suyuqlik yuzasidagi issiqlik bilan havo muhitining haroratidan o`rta arifmetik miqdor chiqarib tashlanadi), Pa; m—moddaning molekular og`irligi; F— suyuqlikning bug`lanish yuzasi m2.
Agar portlashga xavfli havoning par bilan aralashmasining xona hajmiga nisbatan 5 % miqdori, shamollatishning ishlashini hisobga olmasdan hisoblansa yoki shamollatish butunlay ishlamasa, unda suyuqlik yuzasining havo harakati yo`q hisoblanib, K=l qabul qilinadi.
Avariya shamollatishi ishlagan holda, u ta'minlagan havo hara­kati tezligi hisobga olinadi va k miqdori ma'lumotnomadan olinadi.
Bir necha suyuqliklardan tashkil topgan aralashmaning parlanish davrini aniqlaganda aralashma tarkibiga kirgan moddalaming miqdoriy bosimi qo`yiladi, aralashmaning alangalanish quyi chegarasi Sm (g/m3), Le-Shatele formulasi asosida aniqlanadi.
Cm = 100/(q1/C1 + q2/C2+ ... + qi/Ci),
bunda, q1, q2 qi-aralashma moddalari har birining miqdori, hajmiga nisbatan foiz hisobida. C1, ... Ci—aralashmadagi har bir moddaning alangalanish chegaralari, g/m3.
Agar xonadagi portlashga xavfli aralashmaga xona hajmining 5 foizini bir soatdan kam bo`lgan vaqtda to`ldirgan bo`lsa, bunday sanoat korxonasi yong`inga va portlashga xavfli toifaga kiradi.
Agar aralashma miqdori portlashga va yong`inga xavfli bo`lgan xonaning 5 foizdan oitiq hajmini qoplashga yetarli bo`lgan miqdorga yetmasa yoki bu miqdorga yetish vaqti 1 soatdan ortiq vaqtga to`g`ri kelsa, unda bu sanoat korxonasining toifasini aniqlaganda moddaning xossasiga asosan, uning xonani qoplashini hisobga olgan holda, portlash xavfi yo`q hisoblanadi.



Download 6,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   147




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish