Hayot faoliyati



Download 1,36 Mb.
Pdf ko'rish
bet79/118
Sana29.05.2022
Hajmi1,36 Mb.
#617033
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   118
Bog'liq
Hayot faoliyati

Uchinchidan, 
ekologik ta’lim-tarbiya, targ‘ibot-tashviqotning 
ijtimoiy mohiyati va mazmuni yoshlar ekologik faolligi, 
mas’uliyatini shakllantirishga qaratilganida namoyon bo‘ladi. 
Ekologik tahdidlarni keyingi 100 yillikda naqadar ortib, u 
dunyoning turli burchaklarida turli ko‘rinishda namoyon 
bo‘layotgani va insoniyat hayotiga xavf solayotgani sir emas. 
Mintaqa davlatlari, shuningdek, mamlakatimizda ham xavf solib 
turuvchi omillardan biri ekologik muhitning yomonlashuvi 
ekanligini unutmasligimiz kerak. 
150 
Bugun yoshlarda ekologik ong va ekologik madaniyatni 
shakllantirish eng muhim masalalardan biri bo‘lib qolmoqda. 
Shu sababdag ham bu borada ajdodlarimiz tomonidan amalga 
o
shirilgan ishlarga nazar solish va ular amalda qo‘llab kelan usul 
va uslublarni yoshlarimizga tushuntirishimiz zarur va shart 
hisoblanandi. Masalan, qadimiy urfu-odatlarimizga asoslangan 
qadriyatlarning vujudga kelishini, ularning mohiyatini ilmiy 
asoslang
anligini o‘quvchilarga tushuntirish muhim o‘rin 
egallaydi. Suvga, havoga, tuproqqa bo‘lgan hurmatni ajdodarimiz 
tarixidan o‘rganishimiz va uni yoshlarga har tomonlama 
chuqur ilmiy asosda tushuntirishimiz katta samara beradi. 
Oddiygina suv jumragini o‘z vaqtida yopishga o‘rgatish, oshxona, 
uy-
joy, hovli va ko‘chalarni toza va ozoda tutish 
ko‘nikmasini shakllantirish, toza havo inson organizmi uchun 
qanchalik zarur ekanligini anglatish, ularni ifloslantirganda 
insonning hayotiga solishi mumkin bo‘lgan xavfni tushuntirish, 
ekologik madaniyatni shakllantiruvchi dastlabki omillar 
hisoblanadi. 
Bundan uch ming yil ilgari xalqimizning ulkan ma’naviy, 
ilmiy va diniy merosidan biriga aylanib qolgan «Avesto» kitobi 
dunyoga keldi. Unda nafaqat diniy g‘oyalar yoki yakka xudolikkka 
intilish, insonlar o‘rtasidagi munosabatlar va ularni 
tartibga solish, balki insonni atrof-
muhitga bo‘lgan munosabatlari 
ham o‘z aksini topdi. Kitobda insonning atrof-muhitga 
nisbatan bo‘lgan munosabti qat’iy tartibga solindi va uni saqlab 
qolishga harakat qilindi. 
Unda hayot uchun zarur bo‘lgan to‘rt narsani sof va pok 
tutish qat’iy belgilab berildi. Bugungi kun nazari hamda ilm 
fanning erishgan yutuqlari asosida razm solinsa, bundan uch 


139 
ming yil oldinoq ekologiyaning yomonlashuvini oldini olish 
uchun antropogen ta’sirning o‘rniga e’tibor qaratilgani va uni 
ma’lum tartibga solish uchun harakat qilingani, o‘z davrida 
ularga qonuniy va ma’naviy tus berilgani ayon bo‘ladi. Kitobda, 
to‘rt unsurdan biri - havoni toza tutish masalasi qo‘yildi. Bugun 
esa unga ilm-fan atmosfera, deb nom berdi. Ayni atmosferadagi 
muammolar insonni nafas olishini qiyinlashtirayotgani, unda 
151 
turli xil kasalliklar keltirib chiqarish xavfining ortayotgani tibbiyot 
sohasida isbotlab bo‘lindi. 
Inson toza havodan to‘yib nafas olmasa, uning qoni va qon 
orqali yurak, miya kabi organizmlar kislorod bilan boyimasligi 
va oqibatda yurak va qon aylanish tizimida turli kasalliklar kelib 
chiqishi ma’lum. Kislorod bilan to‘yinmagan qon inson xarakteriga, 
holatiga va uni jamiyatning 
sog‘lom kishilaridan biri bo‘- 
lib yetishishiga salbiy ta’sir etadi. Yerda mavjud havo zaxirasi 
ham aniq, undan foydalanish miqdori ham aniq, uni qayta hosil 
qilish ham aniq, biroq, uning tarkibiga qo‘shimcha gazlarni 
chiqarib yuborish, ifloslantirish jarayoni aniq emas. 
Ekologik muhitning buzilishi turli xil kasalliklarning 
ko‘payib ketishiga, bog‘-rog‘larni qurib tabiiy oziq-ovqatga 
bo‘lgan ehtiyojni ortib ketishiga, havoning turli xildagi gazlar 
bilan ifloslanib, inson immunitetini pasayishiga, suv tarkibining 
minerallashuvi ortib inson kelajagiga solayotgan tahdidi uning 
oldida kelajakda yashab qolish muammosini paydo qilmoqda. 
Holbuki, bu masala ilq bor 1913-yilda Shvetsariyaning Bern 
shahrida xalqaro miqyosda muhokama qilingan bo‘lib, o‘tgan 
100 yil 
davomida juda ko‘plab ishlar amalga oshirildi. Biroq, 
XXI asr bo‘sag‘asida bu masala yana qayta ko‘tarilib, yadro 
xavfidan keyingi eng katta tahdid sifatida maydonga chiqmoqda. 
Prezidentimiz I. Karimov ekologik tahdidlar haqida gapirar 
ekan u oxir-oqibat i
nsonning genofondiga salbiy ta’sir etishini 
ko‘rsatib, unga alohida e’tibor qaratish lozimligini ta’kidlab 
o‘tdilar. 

Download 1,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   118




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish