Hasharotlarning ichki tuzilishi Hasharotlarning ovqat hazm qilish sistemasi

Hasharotlarning jinsiy sistemasi

Hasharotlar ayrim jinsli. Ко‘pchilik hasharotlarda jinsiy dimorfizm yaxshi rivojlangan bo‘lib, erkagi urg‘ochisidan turli o‘simtalaming rivojlanganligi bilan farq qilishi mumkin. Masalan, kapalaklaming erkagi urg‘ochisiga nisbatan kichikroq va boshqa rangda bo‘ladi. Ayrim qo‘ng‘izlaming (bug‘u qo‘ng‘iz, shoxli qo‘ng‘iz) erkagi tanasida turli o'simtalar rivojlangan.
Ayrim urg ‘ochi hasharotlar (chirildoq, temirchaklar, yaydoqchilar)ning qorin bo‘limida tuxum qo‘yg‘ichi bo‘ladi. Bir qancha hasharotlar erkaklari qanotli bo‘lib, urg‘ochilarining qanotlari kuchsiz rivojlangan yoki butunlay rivojlanmagan (odimchi kapalaklar) bo‘ladi.

Hasharotlarning jinsiy sistemasi

Hasharotlarning jinsiy sistemasi

Hasharotlaming jinsiy bezlari juft bo‘ladi.

Urg'ochilarining tuxumdonlari bir qancha tuxum

naychalaridan iborat. Bu naychalaming kengaygan uchi tuxum yo ‘li bilan bog’langan. Ikkala tuxum yo'llari bitta jinsiy qinga birlashadi. Bu qinga urug‘ qabul qilgich va kuyikish xaltasi ochiladi. Urug‘lanish davrida erkagining jinsiy organi ana shu xaltaga tushadi.

Erkak hasharotlaming urug‘donlari bir juft bo‘ladi. Umg‘donlardan boshlanuvchi urug‘ yo‘llari bitta umumiy siydik to'kish yo'liga ochiladi. Siydik to‘kish nayi kuyikish organining ichidan o‘tadi. Umg‘ to'kish nayi to‘g‘ri ichakning kengaygan qismi - kloakaga ochiladi.

Hasharotlarning nerv sistemasi

Hasharotlarning nerv sistemasi

Hasharotlarning nerv sistemasi

Prototserebrumning ikki yonida ko‘zlami boshqaradigan ikkita bir juft ko'rish bo‘laklari joylashgan. Bosh miyaning o‘rta bo'limi deytotserebrum ancha yirik bo‘lib, mo‘ylovlami idora qiladi. Uning ostki qismi maxsus hidlov bolaklarini hosil qiladi. Bosh miyaning uchinchi bo‘limi tritotserebrum qisqichbaqasimonlaming 2-nchi juft, mo‘ylovlari segmentiga mos keladi. Undan yuqori labga nervlar chiqadi. Halqumosti nerv tuguni mandibula, maksilla va pastki lab bo‘g‘imlariga mos keluvchi uch juft gangliylami birga qo'shilishidan hosil bo‘lgan. Undan yuqori jag‘lar, pastki jag‘lar va pastki lablarga ketuvchi uch juft nervlar chiqadi. Hasharotlaming murakkab hulq-atvori protoderebramdagi zamburug'simon tana bilan bog‘liq. Qorin nerv zanjiri 3ta ko’krak va 8tagacha qorin nerv tugunlaridan iborat.