IX . Ikki nuqta
Ikki nuqta o’zbek yozuvida XIX asr oxiri , XX asr boshlaridan e’tiboran ishlatila boshlagan .
Ikki nuqta quyidagi o’rinlarda qo’yiladi :
1. Shaklan tugallangan , lekin mazmunan keyingisi oldingisining uzviy davomi sanalgan bog’lovchisiz qo’shma gap
qismlari orasida
Oltmishga kirib bildim : umrim bekorga o’tmabdi , odamlarga kerakli ekanman , hayotda iz qoldiribman .
2. Ko’chirma gapdan oldin kelgan muallif gapidan so’ng
Bundan so’ng Qutidor turib ichkariga yugurdi , yarim yo’ldanoq tanchada o’tiruvchi Oftoboyim va Kumushga
qichqirdi : —Sir ochildi! (A.Qodiriy)
3. Uyushiq bo’laklardan oldin kelgan umumlashtiruvchi so’zdan keyin
O’zbekiston Respublikasining Davlar ramzlari : davlat bayrog’i , davlat gerbi va Davlat madhiyasi milliy
iftixorimiz , sharaf va shonimiz sanaladi .
4. Reja , mavzu , eslatma , qaror qiladi kabi so’zlardan so’ng
Mavzu : “Alisher Navoiyning “Farhod va Shirin” dostoni”.
Yuqoridagilar asosida yig’ilish qaror qabul qiladi :
1. Jamoaning Navro’z bayramiga tayyorgarlik ishlari qoniqarli deb topilsin ;
2. Navro’z—umumxalq bayramini ko’tarinki ruhda munosib kutib olish uchun yana zaruriy chora-tadbirlar ishlab
chiqilsin .
5. Uslubiy ravonlikni , muxtasarlikni ta’minlash maqsadida turli xil rasmiy ma’lumotlarda , nashr ishlarida ayrim
so’zlardan so’ng
Toshkentda “Mustaqil O’zbekiston : falsafa va huquqning dolzarb masalalari” mavzusida uchinchi an’anaviy
respublika ilmiy-nazariy konferensiyasi bo’lib o’tdi .
6. Sport musobaqalarida raqiblar o’rtasidagi hisobni ifodalash uchun olingan ochkolar yoki kiritilgan gollarning
nisbatini belgilash maqsadida
Sidneydagi XXVII yozgi olimpiada o’yinlarida hamyurtimiz Muhammadqodir Abdullayev raqibini 27 : 21 hisobi
bilan yengdi . “Andijon” va “Paxtakor” komandalari o’rtasidagi o’yin during natija bilan tugadi— 2 : 2 .
7 Bo’g’lovchisiz qo’shma gap qismlari orasida izohlash, sabab munosabati ifodalansa
Bildi ota : foydasizdir qiynamoq . Orzum shul : o’chmasin yongan chirog’ing .
Mening bir jaydari falsafamdir shu : hargiz iltimosga kuning qolmasi .
Urilmoq ham foyda : pishiq bo’lasiz , tajriba hosil qilasiz .
A’zamjon bugun kela olmaydi : onasi betob .
8. Rasmiy hujjatlarda umumlashtiruvchi so’z qo’llanmasa ham , uyushiq bo’laklar oldin ikki nuqta qo’yiladi
Majlisda qatnashdilar : G’ulom Karimov , O’ktam Temirov , Gulchehra Narzullayeva .
9. Umumlashtiruvchi so’z va uyushiq bo’laklar yonma-yon(ketma-ket) qo’llanmasa , ikki nuqta uyushiq
bo’laklardan oldin qo’llanadi
Hamma uchun to’rt narsa kerak : salomatlik , go’zal xulq , rostgo’yik , halol mahnat . Hammasi unga tanish tuyildi :
ko’chalar , bog’lar , yo’llar .
Do'stlaringiz bilan baham: |