Harbiy-texnik instituti konstitutsiyaviy huquq

 
O‘zbekiston Konstitutsiyasi konstitutsiyaviy huquqning predme-
tiga aloqador bo‘lgan hamma ijtimoiy munosabatlarni umumlashtiru-
vchi yagona manba bo‘lib hisoblanadi. 
Konstitutsiya normalari
eng muhim ijtimoiy munosabatlarni tartibga 
soladi. Boshqa huquq manbalarida ifodalangan normalar esa Konstitutsiya 
normalarini rivojlantirishga va hayotga tatbiq etishga qaratilgan bo‘ladi. 
O‘zbekiston Konstitutsiyasida davlatning ijtimoiy tuzum asoslari, 
siyosiy tizimi, iqtisodiy negizi, tashqi siyosatining konstitutsiyaviy prin-
siplari o‘z ifodasini topgan. Unda fuqarolarning asosiy huquqlari, 
erkinliklari va burchlarini belgilovchi normalar aks ettirilgan. 
Konstitutsiya normalari davlat hokimiyati organlarini tashkil
etish va ularning faoliyat prinsiplarini mustahkamlaydi.
O‘zbekiston 
Respublikasi Konstitutsiyasida saylov tizimiga aloqador bo‘lgan asosiy 
normalar ifodalangan. Shuningdek,mahalliy davlat hokimiyati asoslari, sud 
hokimiyati organlari, prokuratura organlariga aloqador normalar ham aks 
ettirilgan. Konstitutsiyaviy huquqning manbalari qatoriga davlat-huquqiy 
normalari aks ettirilgan qonunlar ham kiradi. Masalan, “O‘zbekiston 
Respublikasining fuqaroligi to‘g‘risida”gi, “O‘zbekiston Respublikasi 
Vazirlar Mahkamasi to‘g‘risida”gi qonuni va boshqa qonunlar.
Konstitutsiyaviy huquqning manbalaridan bo‘lib, vakillik organlari 
tomonidan qabul qilinadigan ish yuritish tartiblari; yo‘riqnomalar, 
reglamentlar ham manba bo‘lib hisoblanadi. Masalan, 2003-yil 29-agustda 

---

39 
qabul qilingan “O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlis Qonunchilik 
palatasiReglamenti to‘g‘risidagi” qonunni ko‘rsatish mumkin. 
Vakillik organlari tomonidan qabul qilingan qarorlar ham 
Konstitutsiyaviy huquq manbayi bo‘ladi. Shuningdek, Konstitutsiyaviy 
huquq manbalari qatoriga O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan 
qabul qilingan davlat-huquqiy xarakteriga ega bo‘lgan farmonlari, 
qarorlari, farmoyishlari hamda Vazirlar Mahkamasining qaror va 
farmoyishlari kiradi. 
O‘zbekiston Respublikasining boshqa davlatlar bilan tuzgan va 
tuziladigan shartnomalari bitimlari ham konstitutsiyaviy huquq manbasini 
tashkil qiladi. 
Va nihoyat, konstitutsiyaviy huquq manbalaridan bo‘lib, mahalliy 
vakillik organlarining ba’zi bir normativaktlari ham hisoblanadi. Masalan, 
“Xalq deputatlari Kengashlarining doimiy komissiyalari to‘g‘risida” gi 
Nizomlari, Kengashining “Ish yuritish tartiblari” (reglamentlari), 
hokimlarning qabul qilgan huquqiy aktlari va ular to‘g‘risidagi qonunda 
belgilangan vakolatlarini amalga oshirish tartib qoidalari va boshqa davlat 
organlarining faoliyat prinsiplari kiradi. 
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy huquq fanining asosiy 
manbasi sifatida respublika Prezidenti Sh.M.Mirziyoyevning risolalari, 
nutqlarini alohida ta’kidlash lozim. Uning asarlarida Konstitutsiyaviy 
huquq fanining predmetiga aloqador bo‘lgan davlat suvereniteti, xalq 
hokimiyatchiligi, inson huquqlari va erkinliklari, Konstitutsiyaning 
mohiyati va vazifalari to‘g‘risidagi ilmiy-nazariy g‘oyalari muhim o‘rin 
egallagan.
Biroq, davlat organlari chiqargan har qanday hujjat ham 
konstitutsiyaviy huquq manbayi hisoblanmaydi. Uning asosiy manbayi 
bo‘lib, faqat O‘zbekiston Respublikasining davlat tuzilishini, 
konstitutsiyaviy hokimiyatini amalga oshirish va tashkil etish jarayonida 
vujudga keladigan hamda O‘zbekiston Respublikasi fuqarolarining 
huquqiy holatini ifoda etadigan hujjatlar hisoblanadi. 
O‘zbekiston Respublikasi konstitutsiyaviy huquq manbalarining tas-
nifi quyidagilardan iborat: 
·O‘zbekiston Respublikasi konstitutsiyaviy huquqning bosh manbayi 
bo‘lib, uning Konstitutsiyasi hisoblanadi. 
 
·O‘zbekiston Respublikasining konstitutsiyaviy huquqiy normalarini 
belgilaydigan qonunlari (Oliy Majlis Qonunchilik palatasi, Oliy Majlis 

---

40 
Senati to‘g‘risidagi konstitutsiyaviy qonunlar, Vazirlar Mahkamasi 
to‘g‘risidagi, fuqarolik to‘g‘risidagi qonun, saylov to‘g‘risidagi qonunlar 
va shu kabilar).