|
Zaxarlanishli o’pka shishini tashxislash.
ZM va boshqa moddalar bilan shikastlanishlarni tashxislash bu holatlarning
xarakterli klinik belgilariga asoslanadi. To’g’ri tashxis qo'yishga to'liq yig'ilgan
anamnez va shuningdek kimyoviy razvedka natijalari yordara beradi. Shifokor
diqqati qator ob’yektiv belgilarga qaratilishi kerak: bemor kiyimidan kelayotgan
xarakterli hidga yoki teri qoplamlari ko'karishiga, nafas olishni va pulsni kuchsiz
jismoniy yuklamada tezlashishiga, tamaki tutunini ko'tara olmaslikka, qovoq,
burun, tomoq shilliq qavatlarini qitiqlanish belgilariga. Bemorda ob’yektiv belgilar
aniqlanmasa, u shikastlanishga shikoyat qilsa taxmin qilinayotgan yashirin davr
vaqtida kuzatuvni amalga oshirish kerak.
45
Birinchi yordam va davolosh.
Yordam ko'rsatish shikastlanganni zaxarlanish o'chog’idan olib chiqish va
protivogaz kiydirishdan boshlanadi. Shikastlanganni ustki kiyimlaridan ozod qilish
tavsiya qilinadi. Nafas olishni va yurak faoliyatining reflektor buzilishlariga qarshi,
tutashga qarshi aralashma qo'llash tavsiya qilinadi va nafas yo’llarni reflektor
qo’zg’aluvchanligini kamaytiradi. Shuningdek sodali ingalyatsiya, kodein, dioninni
qo’llash tavsiya qilinadi. Ko'zni qitiqlanishini bartaraf qilish uchun ular 1 - 2%
soda eritmasi yoki suv bilan yuviladi. So'ngra oksigenoterapiya o'tkaziladi. Uzoq
muddatli (6-8 soat) kichik tanaffuslar bilan kislorodli davolash eng samarali
hisoblanadi. Uning samarasi oshgan bosim 3-6 sm.suv.ustuni bilan berilsa уana
ham oshadi. Oksigenoterapiyani ko‘pik hosil qilishga qarshi vositalar bilan birga
ingalyatsiya qilish maqsadga muvofiq. Bu maqsad bilan etil spirtidan foydalanish
mumkin (namlagich idishiga quyiladi va balondagi kislorod shu yerdan
o'tkaziladi), 10% li silikonni suvli kolloid eritmasi; 10% li antifomsilanni spirtli
eritmasidan foydalanish mumkin.
Mochevinani kuchli degidratatsiya vosita sifatida qo'llash keng tavsiya qilinadi.
Buning uchun 5 - 10% li glyukozada 30% li mochevina eritmasi qo'llashdan oldin
ekstemporal tayyorlanib vena ichiga har minutda 30 - 60- tomchilab yuboriladi.
O’pka shishini davolash usuli sifatida qon chiqarish ahamiyatli. Uni mumkin
qadar erta 230 - 300 ml qon chiqarib amalga oshiriladi, zarur bo’lganda (avj olib
boruvchi qonni quyuqlashishida) qonni chiqarishni 6-8 soatdan so‘ng qaytarish
mumkin, ammo kamroq hajmda (150 - 200 ml). Kollaps va shokda qon chiqarish
mumkin emas. Tomirli - alveolyar membranalarni mustaxkamlash va tomirlar
o'tkazuvchanligini kamaytirish maqsadida glyukokortikosteroidlarni va kalsiy
tuzlarini, В, С guruh vitaminlarni qo'llash tavsiya qilinadi. Yurak faoliyatini ushlab
turishda hamda tomir va nafas olish markazlarini stimulyatsiya qilishda yurak
glikozidlarini (strofantin, korglikon), kordiamin, kofein qo’llaniladi.
AQB barqaror bo’ganda euflllin 2.4% - 5.0 - 10 ml vena ichiga asta yuborishni
tavsiya qilish mumkin. AQB pasayishlarida tomirni toraytiruvchi vositalarni
shoshilinch yuborish zarur: mezaton 1% - 0.5 - 1.0 ml; noradrenalin 0.2% - 0.5 —
1.0 ml; efedrin 5% -1.0 ml.
Zaxarlanishli o‘pka shishini davolashda antibiotiklar keng qo’llaniladi. Ikkilamchi
infeksiyani qo‘shilishi ulami buyurishga bevosita ko'rsatma bo’lib xizmat qiladi.
Birinchi 2-3 kun davomida ovqat iste’moli chegaralanishi kerak. Vitaminlarni keng
qo’llash tavsiya qilinadi. Ichimlik sifatida qandli choy, kofe, mors oz - ozdan tez -
tez ichish tavsiya qilinadi. Qo‘zg’aluvchanlik oshganda trankvilizatorlar
buyuriladi.
Bosqichli davolash
.
46
Bosqichli davolash nazarda tutadi:
1. Har qaysi shikastlanganda zaxarlanishli o‘pka shishi rivojlanishiga shubha
bo’ganda bu bemorni zambilli (nosilkali) deb qabul qilinadi;
2. Tibbiy evakuatsiyani har qaysi bosqichida shikaslanganni isitish va extiyotli
transportirovkasini ta’minlash;
3. Evakuatsiyani shikaslanishning yashirin bosqichida amalga oshirish.
4. O’pka shishi nafas olishni keskin buzilishlari va yurak - tomir tizimi tonusi
pasayishi bilan kechsa shikastlanganlar transpotirovkaga noloyiq hisoblanadi.
Birinchi tibbiy yordam
(o'ziga — o’zi vao’zaro уordam, sanitarlar, san.instruktorlar
yordami):
1. Protivogaz kiydirish;
2. Zararlangan o‘choqdan olib chiqish;
3. Sovuqdan himoyalash;
4. Sun’iy nafas oldirish.
Shifokorgacha yordam
:
1. Ko‘rsatmaga binoan yurak faoliyatini yaxshilovchilar (kofein, kordiamin,
korazol);
2.Kislorodli davo;
3. Bemorni isitish.
Birinchi shifokor yordami
:
1. Suyuqlik va ko’pikni og’izdan va tomoqdan olib tashlash;
2. Kislorodni ko’pik hosil bo’lishiga qarshi dorilar bilan qo’llash (spirt
va boshqalar);
3. Qon chiqarish (250 - 300 ml) o’pka shishi rivojlanguncha davrda yoki
boshlang'ich davrda;
4. Xlorid yoki glyukonat kalsiy yuborish;
5. Yurak - tomir dorilari, antibiotiklar.
Malakali tibbiy yordam
(MedSB, alohida tibbiy otryad):
1. Kislorodni kо’pik hosil bo’ishiga qarshi dorilar bilan qo’llash;
2. Qon chiqarish (“kulrang” asfiksiyada va ifodalangan o’pka shishida tavsiya
qilinmaydi);
47
3. Osmodiureliklarni qo’llash;
4. Kalsiy preparatlari, steroidli gormonlarni yuborish;
5. Yurak - tomir preparatlari, yuqori molekulyar qon almashtiruvchilar;
6. Antibakterial preparatlar.
Maxsus tibbiy yordam.
Frontning gospital bazalarida (FGB) - simptomatik davo (o’pka shishi bartaraf
qilingandan so’ng).
Do'stlaringiz bilan baham: |
