Harakatning muskulli va muskulsiz formalari Reja

S₁  S*
S^*  S₀
T₁  S₀

Bunda T₁ -triplet elektron spinlarining parallel joylashish holati hisoblanadi, S^*  S ₀ holat nur kvanti holida yutilgan energiyaning bir qismi fluorestsentsiya ko’rinishida sochilishini ifodalaydi va bu 10^-8-10^-9 sek davom etadi. Elektron qo’zg’alishi asosiy energiyasi keyingi zanjiriy jarayonlarga uzatilib, kimyoviy bog’lar energiyasiga aylantiriladi. T₁  S ₀ holatdagi o’tish fosforestsentsiya deyiladi. Fluoretsentsiya spektrining shakli va kvant chiqishi qo’zg’atuvchi nur to’lqin uzunligiga bog’liq bo’lmaydi. Chunki fluorestsentsiya nurlanishi har doim qo’zg’algan holatning eng past satxidan boshlanadi va quyidagicha ifodalanadi:

q = n/N
q – kvant chiqishi, n- chiqariladigan kvantlar soni, N- yutilgan kvantlar soni.
Stoks qonuniga ko’ra, fluorestsentsiya maksimumi molekula yutish maksimumiga nisbatan uzunroq to’lqin sohasida bo’ladi. Chunki yutilgan energiya bir qismi issiqlikka aylanadi. Energiya migratsiyasi qo’zg’algan molekulalarning S₁, T₁ satxlarida amalga oshib, nurlanishsiz- V va kinetik to’qnashuvlarsiz –S, issiqlikka aylanmasdan uzatishlardan iborat bo’lib, umumiy tarzda quyidagicha ifodalanadi:
V + nur kvanti  V*
V* + S  S* +V
Bu jarayon molekula ichida yoki molekulalararo kechadi. V va S uzatilishning aylanma-rezonans yo’lida energiya jihatidan farqlanuvchi elektronlar almashinadi. Induktiv rezonans yo’lida esa molekulalararo masofa ancha katta (2-10 nm) holatda qo’zg’algan V* va S molekulalarning rezonansli ta’sirlashishi amalga oshadi. Eksiston yo’li kristall strukturalarda uchrab, qo’zg’algan elektronning boshqa molekulaga o’tishida fazoviy yaqin molekulalar guruhining birgalikda qo’zg’alishi ro’y beradi.
Qo’zg’algan molekula reaktsiyaga oson kirishib, ushbu reaktsiyalar quyidagicha guruhlanadi:
1. Fotolyuminestsentsiya
2. Fotooksidlanish
3. Qayta guruhlanish va izomerlanish
4. Fotokimyoviy parchalanish.
Fotolyuminitsentsiya modda tomonidan yutilgan nur kvanti bir qismining nurlanish tarzida sochilishini ifodalaydi.
Yorug’lik oqimining yutilishi Buger- Lambert qonuni va Ber qonuni asosida boradi. Buger- Lambert qonuniga ko’ra bir jinsli rangli muhitning o’zgarmas qalinlikka ega har bir yupqa qatlami undan o’tadigan monoxromatik nurning faqat ma’lum bir qisminigina yutadi.
Ber qonuni bo’yicha berilgan yupqa qatlam tomonidan yutiladigan nur intensivligi yutuvchi molekulalar kontsentratsiyasiga proportsionaldir. Ushbu qonunlarning yig’indisi quyidagicha ifodalanib, Buger- Lambert- Ber qonuni deb ataladi:
I / I = Ecx
Ye – yutilish koeffitsienti,
s – kontsentratsiya,
x – yutuvchi qatlam qalinligi
Agar  x – yutuvchi qatlam qalinligi = 1 deb olinsa,