Harakatlar strategiyasi 2017–2021 Inson manfaatlarini ta’minlash va mahalla taraqqiyoti yili

Artikova М.
Andijon davlat universiteti dotsenti, pedagogika fanlari doktori,
Mirzayev А.
Andijon davlat universiteti v.b. dotsenti.
PISA XALQARO BAHOLASH DASTURI LEARNING IN THE DIGITAL 
WORLD 2025 (RAQAMLI DUNYODA O’RGANISH 2025) LOYIHASINI 
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASIDA AMALGA OSHIRILISHINING 
PEDAGOGIK TAHLILI

---

МУҒАЛЛИМ ҲӘМ ҮЗЛИКСИЗ БИЛИМЛЕНДИРИЎ
48
Tayanch so’zlar. 
PISA xalqaro baholash dasturi, Learning in the Digital World (Raqamli dunyoda 
o’rganish), kundalik.com, domen baholashlari, elektron darslik, 3D-animatsiya, kompetensiya, 
metakognitiv.
Ключевые слова: 
международная программа оценивания PISA, обучение в цифровом 
мире, daily.com, предметные оценки, электронный учебник, 3D-анимация, компетентность, 
метапознание.
Key words:
international assessment program PISA, learning in the digital world, daily.com, 
subject assessments, electronic textbook, 3D animation, competence, metacognition.
KIRISH. PISA (Program for International Student Assessment) turli davlatlarda 15 
yoshli o‘quvchilarning savodxonligini (o‘qish, matematika, tabiiy fanlar) hamda bilimlarini 
amaliyotda qo‘llash qobiliyatini baholovchi dastur. Bu dastur 3 yilda bir marotaba 
o‘tkaziladi. Dasturning asosiy maqsadi o‘quvchilarning maktabda olgan bilimini baholash 
emas,balki olgan bilim, ko‘nikma va malakalarini hayotda qo’llashni bilish va natijani 
o’zining nuqtai-nazari ila tahlil qila olish, berilgan muammoli vaziyatdan chiqa olish, turli 
vaziyatlarni baholashni bilishni tekshirish. PISA xalqaro baholash dasturi dastlab 1997-
yilda ishlab chiqilgan va 2000-yilda birinchi marta qo‘llanilgan. PISA xalqaro baholash 
dasturida ishtirok etayotgan davlatlar 2000 yilda 32 ta, 2002 yilda 43 ta, 2006 yilda 57 
ta, 2009 yilda 74 ta, 2012 yilda 65 ta, 2015 yilda 72 ta, 2018 yilda 78 ta va 2022 yilda 87 
ta bo’lib, O’zbekiston Respublikasi ham 2022 yilda shu davlatlar qatorida qatnashuvchi 
hisoblanadi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 5-sentabrdagi PF-5538-sonli 
“Xalq ta’limini boshqarish tizimini takomillashtirish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar 
to‘g‘risida”gi farmoni tasdiqlangan bo’lib, unda O’zbekiston Respublikasining 2030-yilga 
kelib PISA xalqaro baholash dasturining reytingi bo’yicha jahonning birinchi 30 ta ilg’or 
mamlakati qatoriga kirishiga erishish ustuvor vazifa etib belgilangan. [1] PISA (Program 
for International Student Assessment) xalqaro baxolash dasturining kelajakdagi loyihasi 
PISA 2025 Learning in the Digital World (PISA 2025 Raqamli dunyoda o’rganish) bo’lib, 
PISA 2025 “Raqamli dunyoda o’rganish” baholashi talabalarning hisoblash vositalaridan 
foydalangan holda bilimlarni shakllantirish va muammolarni hal qilishning iterativ 
jarayonida ishtirok etish qobiliyatini o’lchaydi. Bu qobiliyat hisoblashda va ilmiy tadqiqot 
amaliyotlarini qo’llashda o’zing bilimlarini samarali qo’lay olish orqali namoyon bo’ladi. 
Shunga asoslanib hozirgi kunda maqolaning ahamiyati va dolzarbligi muhim hisoblanadi.
ASOSIY QISM.2022 yilda O‘zbekiston Xalqaro o‘quvchilarni baholash dasturida 
(Program for International Student Assessment, PISA) ishtirok etadi. O‘zbekistonni 
ushbu xalqaro dasturga tayyorgarlik ko‘rishiga Rossiya ta’lim akademiyasining Ta’limni 
rivojlantirish strategiyalari instituti Ta’lim sifatini baholash markazi ko‘maklashmoqda.
Bunday xalqaro o’quvchilarni baholsh dasturida ishtirok etish O’zbekiston 
Respublikasiga nimani bera oladi va bizning ta’lim tizimimiz o’zgaradimi kabi savollar 
tug’uladi. Bunga javoban PISA baholash tadqiqoti matematika va tabiiy fanlar yo‘nalishlari 
bo‘yicha savodxonligini baholaydi va bizning o’qituvchilarning salohiyati, o’qitish 
metodikalari va o’quvchilarimizning bilim saviyasi, raqamli dunyoda o’rgatish, o’qish 
qay darajada va ta’lim tizimimiz dunyo standartlariga mos holatdaligini aniqlab olamiz. 
Zamonaviy texnika va texnologiya shiddat bilan rivojlanib borayotgan davrga mos holatda 
kelajak avlodga ta’lim-tarbiya bera olamizmi? Shu kabi muhim masalalarga oydinlik kiritib 
beradi.
Endi ta’lim tizimimizni PISA tadqiqotlari o’zgartiradimi degan savolga javoban misol 
qilib, ta’lim tizimini o‘zgartirmasdan juda ko‘p ishlarni amalga oshirgan Belarus va Ukraina 
(ayniqsa Belarus) Rossiya bilan taqqoslanadigan natijalarga erishdi. Lekin hali ham o‘rtacha 

---