|
МУҒАЛЛИМ ҲӘМ ҮЗЛИКСИЗ БИЛИМЛЕНДИРИЎ
46
– siyoxrang, to`q kulrang va qora azoblovchi va hokazo.
Sariq rang yashil rangga kiritilganda, u jonlanadi, faolroq bo‘ladi. Agar ko‘k qo‘shsangiz,
aksincha, u turli xil ohanglarni yaratadi, hamda yanada jiddiy, g‘amxo‘rlik yarata boshlaydi.
Boshqa tomondan, sariq rang odamni bezovta qiladi, uning asabiga tekkan holda, me’dasiga
uradi, uni hayajonga soladi. Inson qalbining holati bilan taqqoslaganda, u jinnilik, ko‘r
g‘azabning (Dostoevskiyning sariq rangi) rangli ifodasi sifatida ishlatilishi mumkin.
Ko‘k rang chuqurlashishga moyil. Moviy rang qanchalik chuqur va quyuqroq bo‘lsa,
u insonni cheksizlikka, tafakkur qilishga chaqiradi, unda poklik va ustunlikka ochlikni
uyg‘otadi. Juda quyuq ko‘k tinchlik elementi beradi.
Ko‘pincha oq rang “bo‘yoqlar noni” deb belgilangan. U barcha ranglar, barcha moddiy
xususiyatlar yo‘qolgan dunyoning ramziga o‘xshaydi. Shuning uchun oq rang bizning
ruhiyatimizga sukunat va sokinlik olib kirish vazifasini bajaradi. Lekin bu sukunat o‘lik
emas, aksincha imkoniyatlarga to‘la. Qora, aksincha, imkoniyatsiz, o‘lik nuqta, kelajaksiz
sukunat kabi harakat qiladi. Oq va qora muvozanati kul rangga olib keladi, tabiiy ravishda
kulrang rang harakat berishi mumkin. Kulrang tovushsiz va harakatsiz, shuning uchun
kulrang diskonsolyatsion harakatchanlikdir. Qizil, biz xarakterli issiq rang sifatida qabul
qilamiz, ichki jihatdan hayotiy, jonli, bezovtalanmagan rang sifatida ta’sir qiladi,
Sariq rangdan farqli o‘laroq, qizil rang o‘z ichida porlaydi. Lekin ideal qizil rang rang
o‘zgarganda o‘z ta’sirini juda o‘zgartiradi. Qizil rangga qora rang qo‘shilganda, zerikarli,
qattiq, harakatga qodir bo‘lmagan jigarrang paydo bo‘ladi. Agar qizilga saqriq rang
qo‘shsak, to‘q sariq bo‘lib, qizil sariq rangga ega bo‘ladi, lekin doimo jiddiylikni saqlaydi.
Binafsha rang sovuq qizil rangga o‘xshaydi, shuning uchun u bir oz og‘riqli, xuddi o‘chgan
va afsuslangan narsa va moddiyat tasavvurini beradi.
Sotsiologik tadqiqotlar asosida ranglarning quyidagi diapazoni afzal deb olindi: ko‘k-
binafsha-oq - pushti - binafsha - qizil - yashil - sariq - to‘q sariq - jigarrang-qora. Rangning
xarakteri va ifodasi turli xil uyushmalarga qarab sezilarli darajada farq qilishi mumkin.
Har birimiz ma’lum bir rangning hissiy xarakteristikasini biz odatda bu rangni sezadigan
narsalarning tabiati bilan tushuntirishga harakat qilamiz. Bu har bir insonning o‘ziga xos
xususiyati, ular olgan tajribaga bog‘liq. Qizil rang olov va qon bilan, quyosh bilan sariq,
osmon bilan ko‘k, suv, o‘rmon bilan yashil, o‘tloqlar bilan bog‘liq deb taxmin qilish
mumkin.
Ranglar gammasi orqali o‘smir organizmiga kirib keluvchi xissiyotlarni ta’riflash
ancha oson kechadi. Sariq-qo‘ng‘ir rang quruq, yashil-ko‘k - nam, pushti - shirin, qizil -
issiq, to‘q sariq - serhasham, binafsha - og‘ir, sariq - еngil ko‘rinadi. Rangning bu ta’siri
uyushmalar bilan izohlanmaydi. Sinesteziya, ya’ni bir his-tuyg‘u organining ranglar bilan
ta’sirlashganda qo‘zg‘alishi kelib chiqadi.
Xulosa. KTL rangli maketlarida olingan ma’lumotlarning umumiyligiga asoslanib,
quyidagilarni xulosa qilish mumkin.
O`mirlar pushti ranglarda o‘zini juda dadil va qulay his etadi. Tanlangan rang bilan
ifodalangan ehtiyojlarning ahamiyatsiz bo‘lishi o‘smirlarda ko‘k rangli liboslarni
tanlashlariga sabab bo‘ladi, garchi ko‘k rang bilan ramziy ehtiyojni qondirishning
imkonsizligini yoki nomaqbulligini ko‘rsatadigan natijada, ko‘pchilik talabalar jigarrang
tanlagan mudofaa xatti-harakatlari taktikasini tanladilar, bu rang Lyusher usuli bo‘yicha
oxirgi holatda bo‘lishi kerak. Shunday qilib, yuqorida qayd еtilgan ranglar tanlovi
o‘smirlarning xulq-atvori va ishlashiga salbiy ta’sir ko‘rsatmaydi, shuning uchun bu rang
ularning ichki dunyosiga juda mos keladi.
O`smirlar ko`k rangli kiyimlarda o‘zlarini juda qulay his etadilar. Qizil rang asosiy
rang bo‘lib, ko‘pchilik o‘smirlar binafsha va qizil rangni tanladilar, chunki bu ranglar
Do'stlaringiz bilan baham: |
